Ի՞նչ է փոխվել. Հայաստանը հեղափոխությունից մեկ տարի անց

Նարինե Մարտիրոսյան, Ուշի գյուղի ավանդական հրուշակագործ

Մեր գործն ապագա չունի: Ավտոճանապարհի մոտ քաղցրավենի՞ք վաճառել: Մինչև ե՞րբ։ Եթե այստեղ գործարան լիներ, ես կարող էի ունենալ արժանապատիվ, կայուն աշխատանք:

Երբ հեղափոխությունը կատարվում էր, մենք շատ բան չգիտեինք, թե ինչ էր տեղի ունենում: Զգացողություն ունեինք, որ լավ է լինելու: Բայց մինչև այժմ որևէ փոփոխություն չենք տեսնում: Մեր տանիքի հետ կապված խնդիր կա, լսել ենք, որ գյուղերում բոլոր վնասված տանիքները վերանորոգելու նախաձեռնություն կա: Դա, ըստ երևույթին, նոր օրենք է: Չգիտենք` արդյոք ճի՞շտ է դա, թե՞՝ ոչ, բայց, իրոք, հույս ունենք, որ կառավարությունը դա կանի:

Որոշ օրեր մենք կարողանում ենք վաճառել մեր քաղցրավենիքը կամ միրգը, և երեխաներս ուտելու բան են ունենում, այլ օրերին ոչինչ չենք կարողանում վաճառել, և նրանք քաղցած են մնում: Երբեմն նույնիսկ կոշիկ չունեն, որ դպրոց գնան: Ինչո՞ւ պետք է աշխատենք մայրուղու մոտ: Այստեղ մենք գործարանների կարիք ունենք: Եթե լիներ գործարան, կունենայինք կայուն եկամուտ, ինչպես նախկինում էր:

Հայկ Սիմոնյան, Բագարան գյուղի մաթեմատիկայի ուսուցիչ

Չեմ կարծում, թե կրթական համակարգում որևէ բան է փոխվել: Ինչպես տեսնում եմ, մեր նոր կառավարությունը չգիտի, թե որտեղից սկսել բարելավել իրավիճակը: Չեմ կարող ասել, թե այն վատն է, պարզապես շատ շփոթված է:

Շատ բան են պահանջում, բայց մեզ չեն տալիս անհրաժեշտ գործիքները: Մինչև վերջերս դպրոցում միայն մեկ համակարգիչ ունեինք, բայց ամեն օր ուսուցիչներն ստիպված էին մուտք անել գնահատականները առցանց: 19 ուսուցիչ և մեկ համակարգիչ՝ շատ աշխատանք և շատ, շատ դանդաղ ինտերնետ: Գրո՛ղը տանի:

Ես կարող եմ պատմել կառավարությանը այդ խնդիրների մասին, բայց նրանք ոչինչ չեն կարող անել, քանի որ չունեն ռեսուրսներ: Ահա թե ինչու նրանք պետք է ուշադրություն դարձնեն ուսուցման որակին, այլ ոչ թե փաստաթղթերին կամ առցանց գրանցմանը:

Երեխաներից շատերը կյանքի նպատակ չունեն: Նրանք շփոթված են: Դա բխում է կրթությունից. եթե դպրոցում պատշաճ կրթություն ես ստանում, եթե հասկանում ես քեզ շրջապատող աշխարհը, ցանկանում ես լինել այդ աշխարհի մի մասը: Ես ուզում եմ երեխաներին նպատակի զգացում տալ:

Արտակ Սիմոնյան, քահանա Էջմիածնում

Հեղափոխությունը բուռն մակընթացության է նման: Այն իր հետ բերում է ոսկեղեն և կորած ականջօղեր, թանկարժեք ժամացույցներ և այլն: Սակայն այս գանձերի հետ մեկտեղ այն բերում է նաև շատ աղբ: Մարդիկ դեռևս ոգևորված են այս մակընթացության ալիքներով. բոլորը պատրաստ են փոխել իրենց կյանքը: Բայց հիմա մենք պետք է սպասենք, որ ալիքը նահանջի, որ տեսնենք, թե ինչ է մնում: Արդյոք դա ա՞ղբ է, թե՞ գանձ: Այժմ դեռ վաղ է ասել:

Թեև այստեղ, Էջմիածնում, մենք զգում ենք փոփոխությունները: Յուրաքանչյուր մարզ կարող էր ունենալ իր սեփական Մանվելը, այնպես որ քաղաքը շատ խորը զգում է հեղափոխության օգուտները: Հիմա մարդիկ իրենց մեջ երջանկություն են զգում: (Խմբագրից. Մանվել Գրիգորյանը հայտնի պաշտոնաթող գեներալ և նախկին պատգամավոր է, ով ձերբակալվել է 2018-ի դեպքերից կարճ ժամանակ անց և ներկայումս նրա դեմ բազմաթիվ մեղադրանքներ են առաջադրված, այդ թվում՝ շորթման):

Աստղիկ Խաչատրյան, բարմեն Երևանում

Մենք շատ հուզված էինք, երբ տեղի էր ունենում հեղափոխությունը: Հիմա, անձամբ ինձ համար, ես կասեի, որ ես շատ հիասթափված եմ: Ոչինչ չի փոխվել։

Ես սպասում էի, որ քավոր-սանիկությունը կվերանա: Նոր կառավարությունը պետք է ինչ-որ բան անի, որպեսզի երիտասարդները հնարավորություն ունենան իրագործելու իրենց ներուժը` անկախ իրենց ունեցած կամ չունեցած կապերից:

Ես ուզում եմ տեսնել բարգավաճ Հայաստան: Ուզում եմ տեսնել, որ մարդիկ բավարարված են իրենց աշխատանքով, այլ ոչ թե չարչարվում են քիչ գումարի համար: Հայաստանում դա շատ տարածված է: Ես գիտեմ մարդկանց նախարարությունում, ովքեր փաստաթղթերը տուն են տանում և գիշերով աշխատում, բայց նրանք ստացածը շատ քիչ է:

Ռուզան Ավոյան, մրգավաճառ Գյումրիում

Գյումրին աղքատ քաղաք է: Այստեղ դժվար է ինչ-որ բան վաճառել: Նույնն է, ինչ միշտ՝ եթե չես աշխատում, ոչ ոք քեզ չի օգնի: Հեղափոխությունը ոչ թե ձախողում էր, այլ, այսպես ասեմ՝ հեղափոխությունը նման է դատարկ նոր տուն ստանալուն, դու դեռ պետք է վերանորոգես և կահավորես այն: Միայն ապուշը կարող է կարծել, թե հեղափոխությունը ինքնին կլուծի ամեն ինչ:

Երկրաշարժի ժամանակ երեխաներիս հետ դրսում էի: (Խմբագրի կողմից. 1988թ. աղետը գետնին հավասարեցրեց Գյումրիի մեծ մասը, մոտ 25 հազար մարդ մահացավ): Մեզ մնացին միայն մեր հագին եղած շորերը: Այնպես որ, նախաձեռնեցի և կառուցեցի իմ սեփական տունը: Որոշ տեղացիներ դեռ սպասում են, որ իրենց նոր տներ են տրամադրելու, մինչդեռ ժամանակավոր կացարաններում են ապրում: «Ինձ կոնֆետ տվեք», - ասում են:

Ինչո՞ւ պետք է կառավարությունը դա անի: Աստված ձեզ խելք և լեզու է տվել: Օգտագործեք դրանք: Կառավարությունը փող չունի, էլ մի սպասեք:

Ռադեկ, հովիվ Լեռնավան գյուղում

Մարդիկ ավելի ազատ են իրենց զգում: Ազատ են՝ արտահայտելու իրենց ցանկություններն ու մտահոգությունները: Նախկինում մարդիկ վախենում էին, որ գուցե սխալ բան ասեն: Նախկին կառավարության օրոք կարող էր լինել ինչ-որ հանրապետական օլիգարխ, ով դժգոհ կլիներ, որ մենք խոսում ենք իրենց կուսակցության դեմ:

Մենք մեր ապրուստի միջոցները վաստակում ենք այստեղ լեռներում մեր անասուններին արածեցնելով, այնպես որ տնտեսապես չենք տուժել: Խորհրդային շրջանում այստեղ գործարաններ կային, և մենք աշխատում էինք: Մնացածը կարևոր չէ: Մարդիկ կկարողանան ապրել արժանապատիվ կյանքով, եթե ունենան կայուն աշխատանք: Մեր տանը երեք կին կա: Ես նրանց բոլորին էլ պահում եմ։ Նրանք պարզապես տան գործն են անում և աշխատում դաշտերում, քանի որ նրանց համար աշխատանք չկա: Մենք հետամնաց չենք, մենք ուզում ենք, որ մեր կանայք ևս վաստակեն և կարիերա անեն:

Վարուժան Հարությունյան, անասնապահ Եղեգնաձորի մոտ գտնվող գյուղում

Հեղափոխությունից առաջ արտահանման բիզնեսում փոքր խաղացողների համար գրեթե ոչ մի հնարավորություն չկար։ Դա մենաշնորհ էր: Օրենքների առումով ոչինչ չի փոխվել: Սակայն հակամենաշնորհային օրենքները հիմա իրականում գործում են։

Ես սիրում եմ գյուղատնտեսությունը, քանի որ դու տեսնում ես աշխատանքիդ արդյունքները։ Եթե լավ աշխատես, լավ գումար կվաստակես: Ես կարող եմ ամսական հազար դոլար վաստակել, եթե լավ աշխատեմ:

Ես երկիրը որպես ընտանիք եմ պատկերացնում. եթե ընտանիքում բոլորը աշխատում են, ապա այդ ընտանիքը հաջողության կհասնի: Բայց եթե աշխատելու կամք չկա, ապա ընտանիքը կկործանվի: Մենք ունենք հասարակության մի հատված, որը ցանկանում է լավ ապրել, բայց պատրաստ չէ դրա համար աշխատել: Այդ պատճառով էլ վարչապետին (Նիկոլ Փաշինյանին) երբեմն դժվար է լինում լավագույն արդյունքի հասնել, քանի որ մարդիկ չեն ցանկանում օգնել:

Մարդիկ ասում են, որ Հայաստանում աշխատանք չկա: Ես համաձայն չեմ, մարդիկ պարզապես քմահաճ են: Մի նստեք թախտին սպասեք բախտին, ուղղակի աշխատեք: Արեք այն, ինչ դուք լավ գիտեք, և եկամուտը կգա: Եթե ամեն մարդ կարողանար օգտագործել իր բոլոր հնարավորությունները, կունենայինք մեր երազած երկիրը:

---------

Հեղինակ՝ Ամոս Չափել