«Հայերնիքի փրկության շարժման» անցումային շրջանի վարչապետի թեկնածու Վազգեն Մանուկյանի համոզմամբ, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը չի կարող վարել Ղարաբաղի հարցով բանակցությունները։
«Կիրակնօրյա վերլուծական Հրայր Թամրազյանի հետ» հաղորդման ժամանակ Մանուկյանն ընդգծեց՝ այդ բանակցությունները պետք է վարի այնպիսի ղեկավար, որի վրա պարտված և արհամարհված երկրի ղեկավարի պիտակ կպցված չէ։
Մանուկյանի հետ հարցազրույցից մի հատված ներկայացնում ենք ստորև․
«Ազատություն»․ - Պարոն Մանուկյան, իսկ Դուք ինչո՞ւ եք կարծում, որ Դուք կկարողանաք կայունացնել իրավիճակը, կկարողանաք լուծել գերիների հարցերը, Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը։ Ձեր կարծիքով՝ վարչապետի հրաժարականից հետո Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը կվախենա՞ նոր իշխանություններից և կսկսի զիջումների գնալ։ Ի՞նչն է փոխվելու բանակցային գործընթացում։ Դուք ասում եք, թե «պարտված վարչապետը չի կարող բանակցել», բայց ոչ միայն վարչապետն է պարտվել, այլ բոլորս ենք պարտվել՝ Հայաստանն է պարտվել, ուստի Դուք վարչապետ եք դառնալու և վարչապետ դառնալու դեպքում էլի լինելու եք պարտված երկրի վարչապետ։ Դուք ի՞նչ փոփոխություն կարող եք բերել, եթե բոլոր պայմանավորվածությունները հաստատագրված են փաստաթղթով։
Վազգեն Մանուկյան․ - Նախևառաջ, Դուք ընդունո՞ւմ եք այն միտքը, որ Նիկոլ Փաշինյանը չի կարող տանել այդ բանակցություններն՝ այդ պարտված ղեկավարը։
«Ազատություն»․ - Ես չգիտեմ․․․
Վազգեն Մանուկյան․ - Ես գիտեմ՝ չի կարող տանել այդ բանը։ Ուրեմն, ով էլ լինի, մոռացեք իմ անձի մասին, ով էլ ուզում է այդտեղ լինի, պետք է այդ բանակցությունները վարի, բայց որի վրա պարտված և արհամարհված երկրի ղեկավարի պիտակ կպցրած չի։ Իմ պարագայում, ես նույնիսկ լրացուցիչ բան ունեմ, որովհետև նույն Ադրբեջանին 92-93 թվին, երբ որ իրենք նույն այսպիսի խայտառակ պարտություն կրեցին, ես ղեկավարում էի բանակը։ Այսինքն՝ դա արդեն հոգեբանական նշանակություն ունի։ Երկրորդը՝ Դուք ասում եք, որ «ամեն ինչ փաստագրված է», բայց ես նոր ասացի, որ չէ, փաստագրված չէ, բազմաթիվ հարցեր կան, որոնք բաց են և կախված են մեկնաբանություններից, կախված են ուրիշ հանգամանքներից։ Պարտադիր չի, որ դիմացինը քեզանից վախենա, բայց ինքը քո հետ կարող է հաշվի նստել։ Իսկ որ Հայաստանն է պարտվել՝ այո՛, բայց միևնույն է, պարտության հիմնական պատճառն ընկած է Նիկոլ Փաշինյանի վրա, և պատահական չի, որ դրա մասին խոսում է Ալիևը։
«Ազատություն»․ - Դուք Ձեր առաջին ելույթում ասացիք, որ «Թուրքիայի հետ հարաբերությունները բարելավելու կոչեր անողները դավաճաններ են»։ Սա ինձ համար մի քիչ դժվար էր լսել, նույնիսկ՝ անհավատալի։ Ես սպասում էի Վազգեն Մանուկյանից լսել այն, ինչ ես լսել եմ ղարաբաղյան շարժման առաջին օրերին, երբ Դուք վկայակոչեցիք Բրիտանիայի նախկին վարչապետ լորդ Պալմերսթոնի այն խոսքերը, որ «Մեծ Բրիտանիան չունի հավերժական բարեկամներ և թշնամիներ, մեր շահերն են հավերժական և մշտական»։ Ես մոտավորապես եմ թարգմանում անգլերենից։ Այն ժամանակ ասում էիք, որ «մեր արտաքին քաղաքականությունը պետք է կառուցվի մեր մշտական շահերի գիտակցման շուրջ»։ Ես հիշում եմ, որ կար ժամանակ, երբ մեր արտգործնախարարներից մեկը պնդում էր, թե «շրջափակումն ամենևին չի խանգարում Հայաստանի տնտեսական զարգացմանը»։ Ձեր կարծիքով՝ Հայաստանը պե՞տք է աշխատի հարևանների հետ, հասնի նրան, որ սահմանները ապաշրջափակվեն։
Վազգեն Մանուկյան․ - Ես շատ ուրախ եմ, որ Դուք հիշում եք իմ խոսքերն։ Իսկապես առաջին անգամ, երբ որ հանրահավաքում ես հնչեցրեցի, որ «մենք չունենք մշտական բարեկամ և մշտական թշնամի», ժողովուրդը մի քիչ տարօրինակ վերաբերվեց իմ այդ ասածին, որովհետև բոլորի ուղեղի մեջ այն էր, որ Ռուսաստանը մեր մշտական բարեկամն է, Թուրքիան՝ մեր մշտական թշնամին։ Ես գտնում եմ, որ էմոցիոնալ վերաբերմունքը քաղաքականության մեջ՝ սիրելու կամ ատելու դրվագները, շատ վնասակար են քաղաքականության համար։ Եվ ես կողմնակից էի նաև Թուրքիայի հետ հարաբերություններ ստեղծելուն, և արձանագրությունները, որ ստորագրվեցին, ես Հանրային խորհրդի նախագահն էի, և ոչ միայն Հանրային խորհուրդը կողմ եղավ, այլ նաև ես անձամբ գտնում էի, որ պետք է այդ ճանապարհով գնալ։ Բայց, եթե դու ճիշտ ես ընդհանուր գլոբալ տեսակետից, դա չի նշանակում, որ ամեն պահ դա կարելի է անել։ Հիմա մենք գտնվում ենք մի իրավիճակում, որ Թուրքիան օգնել է Ադրբեջանին, մեզ ջարդել են, հազարավոր զոհեր ենք տվել, մեր կանանց, երեխաներին սպանել են իրենք և Բաքվի պառադում իրենք հայտարարում են, որ «Երևանն էլ է իրենցը, Սևանն էլ է իրենցը»։ Երբ որ դու էդ պայմաններում գնում ես, դիմացինին ասում ես՝ «ես քո հետ ուզում եմ ընկերություն անել», դա նշանակում է՝ դու ո՛չ արժանապատվութուն ունես, ո՛չ՝ խելք։ Չի կարելի այդ պայմաններում, ցանկացած փողոցի տղային հարցրու, որ եթե դու դիմացի փողոցի տղայի հետ կռվել ես ու ինքը քեզ ծեծել ա ու դու գնաս իրեն ասես՝ «արի բարեկամանանք, դա ի՞նչ է նշանակում»։ Իսկ, եթե մենք խոսում ենք գլոբալ տեսակետից, ես, իհարկե, կուզենայի Արցախի հարցն առանց զիջելու, ցեղասպանության հարցն առանց զիջելու մենք կարողանանք ալյանս կազմել, տո Ռուսաստանն էլ լինի, Թուրքիան էլ, արաբական աշխարհն էլ․․․ ինչքան մեծ ալյանս կազմենք, այնքան լավ, բաց տվյալ պայմաններում Թուրքիան վարում է ագրեսիվ քաղաքականություն ոչ միայն Հայաստանի նկատմամբ, այլ նաև հարևանների, շատ ուրիշ երկրների, Դուք լավ գիտեք, չմանրանամ։ Ես կարծում եմ, որ իր պատժի բաժինը Թուրքիան ստանալու է, ու էս պայմաններում, երբ որ ոչ թե ցեղասպանությունն ենք մենք հիշում, որ 100 տարի առաջ ինքը ցեղասպանություն է արել, այլ մենք այս օրն ենք հիշում, որ այսօր էլ են իրենք կրակում մեզ վրա, ու էդ ժամանակ դու գնում ես դիմացինի մոտ, աղերսում ես բարեկամություն․․․ հիմա նայեք, նույնիսկ Թուրքայի հետ ճանապարհներ բացելն այս պահին ես դեմ եմ։ Ես գտնում եմ, որ մեզ համար ճանապարհը շատ կարևոր է Թուրքիաի հետ, բայց ոչ էս պահին, միգուցե տարիներ հետո։ Մի հատ ոտքի կանգնիր, քո անվտանգությունը պաշտպանիր, քո տնտեսությունը կանգնեցրու ինչ-որ վիճակի մեջ, թե չէ 5 րոպեում կուլ ես գնալու․ Հայաստանում տնտեսություն չի լինելու, լինելու է ամբողջը թուրքական։ Նայեք, նույնիսկ Վրաստանը, որը շատ ավելի նորմալ վիճակում է, որովհետև վաղուց անցավ էդ Աբխազիա-Օսիա տալը, իշխանություն փոխվեց իրենց մոտ, տնտեսությունը քիչ թե շատ վերականգնվեց, երբ որ իրենք Թուրքիայի ճանապարհը բացեցին, հիմա եթե նայես,իրենց տնտեսության մի զգալի մասը գտնվում է թուրքերի ձեռքում, իսկ եթե տնտեսությունը գտնվում է իրենց ձեռքում, նշանակում է քաղաքականությունն էլ են իրենք թելադրում։ Ես չեմ ուզում մենք ընկնենք վասալի դերում՝ ոչ մի պետությունից։
Հարցազրույցն ամբողջությամբ կարող եք դիտել այստեղ․