Սփյուռքի նախարար Հրանուշ Հակոբյանը, անդրադառնալով օրերս Ազգային ժողովի նախագահին եւ վարչապետին ուղղված բաց նամակին, որում մի խումբ մտավորականներ ահազանգել էին մեծ չափերի հասնող արտագաղթի մասին, ասաց, որ իրավիճակն իսկապես մտահոգիչ է:
«Իհարկե, ցավալի է: Կան արտագաղթի միտումներ: Տարին մենք փակեցինք (համենայնդեպս, վերջին երեք տարվա մեջ առաջին անգամ) մինուսով: Այս ընթացքում կարծես ակտիվացել է արտագաղթը, դա հիմնականում պետք է բացատրել սոցիալ-տնտեսական բարդություններով», - չորեքշաբթի օրը կայացած ասուլիսում ասաց Հրանուշ Հակոբյանը:
Այդուհանդերձ, Սփյուռքի նախարարի համոզմամբ, արտագաղթողներից բոլորը չեն, որ երկրից ընդմիշտ են հեռանում:
«Ես այն կարծիքին եմ, որ հատկապես ռուսական տարածք մեկնող մեր հայրենակիցները ժամանակավոր աշխատանքային միգրանտներ են, որոնք անպայման վերադառնալու են: Նրանք ոչ թե հավերժ են գնում, այլ գնում են աշխատանք փնտրելու եւ այստեղ իրենց ընտանիքները պահելու առումով», - ասաց նախարարը:
Հրանուշ Հակոբյանը մատնացույց է անում գյուղատնտեսության ոլորտում իրականացվող ներդրումները` վստահություն հայտնելով, որ դա կկանխի հատկապես մարզերից արտագնա աշխատանքի մեկնողների մեծ հոսքը: Սփյուռքի նախարարությունն էլ իր հերթին, ըստ Հակոբյանի, փորձում է սփյուռքահայ գործարարներին Հայաստանը ներկայացնել որպես գայթակղիչ երկիր ներդրումների համար: Մինչդեռ սփյուռքահայ գործարար Վահագն Հովնանյանը օրերս հայտարարել էր, թե արտասահմանից ներդրումների եւ նոր բիզնեսների առումով Հայաստանը գրավիչ երկիր չէ` դժգոհելով հատկապես մոնոպոլիաներից: Հրանուշ Հակոբյանը հիշեցնում է, որ նախագահը հարկային արտոնություններ է խոստացել սփյուռքահայ ձեռներեցներին:
«Նրանք, ովքեր նաեւ դրսում բարձ խոսում են դրա մասին, ճիշտ կլինի կոնկրետ գործերով օգնեն, որպեսզի այստեղ աշխատատեղեր լինեն: Ուղղակի պետք է աշխատել, որպեսզի արտագաղթը հնարավորինս կրճատվի, իսկ մեր խնդիրը, իհարկե, ներգաղթի ակտիվացումն է: Այսօր նման միտումներ կան, որ Հայաստան գալիս են նաեւ մշտական բնակության համար», - ասաց Սփյուռքի նախարարը:
Հակոբյանի ներկայացրած տվյալներով` Հայաստան այցելող մոտ 800 հազար զբոսաշրջիկների շուրջ 90 տոկոսը սփյուռքահայեր են:
«Ազատություն» ռադիոկայանի հարցին ի պատասխան` նախարարն ասաց, թե կան երկրներ, որտեղ գնալով ավելանում է խառը ամուսնությունների թիվը` մասնավորապես Լատինական Ամերիկայի երկրներում, Ռուսաստանում եւ Եվրոպայում:
«Ցավոք, ամենամիատարր տարածքը Մերձավոր Արեւելքն էր, սակայն այսօր այնտեղ էլ քիչ, բայց արդեն նկատվում են [խառնամուսնությունները]: Գիտնականների, սոցիոլոգների, հոգեբանների հետ միասին եկանք այն եզրակացության, որ միակ լուծումը այդ ընտանիքներում ծնված երեխաներին ինչքան հնարավոր է հայ պահելն է», - ասաց նա:
Անդրադառնալով «Մեկ ազգ, մեկ մշակույթ» հիմնադրամի նախկին տնօրեն Թամար Պողոսյանի հետ կապված աղմկահարույց պատմությանը, երբ վերջինս հայտարարել էր, թե հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Հրանուշ Հակոբյանը մտադրություն է ունեցել «փողերի լվացմամբ» զբաղվել եւ որից հետո այդ կառույցում ստուգումներ սկսվեցին, նախարարն ասաց, թե դեռ զարգացումներ չկան: Այս աղմկոտ պատմությունից հետո հիմնադրամն առայժմ նոր տնօրեն չունի:
«Ուսումնասիրություններ կատարվեցին վարչապետի վերահսկողության ծառայության կողմից, հայտնաբերվեցին օրենքի բազում խախտումներ եւ սխալներ, ինչպես նաեւ ավարտվեցին Վերահսկիչ պալատի ստուգումները, եւ կարծում եմ` առաջիկայում կազմակերպչական որոշակի խնդիրներ կլինեն», - ասաց Հակոբյանը:
Ամփոփելով այս տարվա առաջին կիսամյակի արդյունքները` նախարարը երկար խոսեց բազմաթիվ համաժողովների, գիտաժողովների, մրցույթների եւ փառատոների մասին: Առաջիկայում Երեւանում տարբեր քննարկումների համար կհավաքվեն հայազգի գործարարներ, ճարտարապետներ, սրտաբաններ, իրավաբաններ, ֆերմերներ, անգամ հայկական ճաշերի փառատոն եւ «Հայ կնոջ դերը Սփյուռքում» խորագրով կլոր սեղան կանցկացվի:
«Իհարկե, ցավալի է: Կան արտագաղթի միտումներ: Տարին մենք փակեցինք (համենայնդեպս, վերջին երեք տարվա մեջ առաջին անգամ) մինուսով: Այս ընթացքում կարծես ակտիվացել է արտագաղթը, դա հիմնականում պետք է բացատրել սոցիալ-տնտեսական բարդություններով», - չորեքշաբթի օրը կայացած ասուլիսում ասաց Հրանուշ Հակոբյանը:
Այդուհանդերձ, Սփյուռքի նախարարի համոզմամբ, արտագաղթողներից բոլորը չեն, որ երկրից ընդմիշտ են հեռանում:
«Ես այն կարծիքին եմ, որ հատկապես ռուսական տարածք մեկնող մեր հայրենակիցները ժամանակավոր աշխատանքային միգրանտներ են, որոնք անպայման վերադառնալու են: Նրանք ոչ թե հավերժ են գնում, այլ գնում են աշխատանք փնտրելու եւ այստեղ իրենց ընտանիքները պահելու առումով», - ասաց նախարարը:
Հրանուշ Հակոբյանը մատնացույց է անում գյուղատնտեսության ոլորտում իրականացվող ներդրումները` վստահություն հայտնելով, որ դա կկանխի հատկապես մարզերից արտագնա աշխատանքի մեկնողների մեծ հոսքը: Սփյուռքի նախարարությունն էլ իր հերթին, ըստ Հակոբյանի, փորձում է սփյուռքահայ գործարարներին Հայաստանը ներկայացնել որպես գայթակղիչ երկիր ներդրումների համար: Մինչդեռ սփյուռքահայ գործարար Վահագն Հովնանյանը օրերս հայտարարել էր, թե արտասահմանից ներդրումների եւ նոր բիզնեսների առումով Հայաստանը գրավիչ երկիր չէ` դժգոհելով հատկապես մոնոպոլիաներից: Հրանուշ Հակոբյանը հիշեցնում է, որ նախագահը հարկային արտոնություններ է խոստացել սփյուռքահայ ձեռներեցներին:
«Նրանք, ովքեր նաեւ դրսում բարձ խոսում են դրա մասին, ճիշտ կլինի կոնկրետ գործերով օգնեն, որպեսզի այստեղ աշխատատեղեր լինեն: Ուղղակի պետք է աշխատել, որպեսզի արտագաղթը հնարավորինս կրճատվի, իսկ մեր խնդիրը, իհարկե, ներգաղթի ակտիվացումն է: Այսօր նման միտումներ կան, որ Հայաստան գալիս են նաեւ մշտական բնակության համար», - ասաց Սփյուռքի նախարարը:
Հակոբյանի ներկայացրած տվյալներով` Հայաստան այցելող մոտ 800 հազար զբոսաշրջիկների շուրջ 90 տոկոսը սփյուռքահայեր են:
«Ազատություն» ռադիոկայանի հարցին ի պատասխան` նախարարն ասաց, թե կան երկրներ, որտեղ գնալով ավելանում է խառը ամուսնությունների թիվը` մասնավորապես Լատինական Ամերիկայի երկրներում, Ռուսաստանում եւ Եվրոպայում:
«Ցավոք, ամենամիատարր տարածքը Մերձավոր Արեւելքն էր, սակայն այսօր այնտեղ էլ քիչ, բայց արդեն նկատվում են [խառնամուսնությունները]: Գիտնականների, սոցիոլոգների, հոգեբանների հետ միասին եկանք այն եզրակացության, որ միակ լուծումը այդ ընտանիքներում ծնված երեխաներին ինչքան հնարավոր է հայ պահելն է», - ասաց նա:
Անդրադառնալով «Մեկ ազգ, մեկ մշակույթ» հիմնադրամի նախկին տնօրեն Թամար Պողոսյանի հետ կապված աղմկահարույց պատմությանը, երբ վերջինս հայտարարել էր, թե հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Հրանուշ Հակոբյանը մտադրություն է ունեցել «փողերի լվացմամբ» զբաղվել եւ որից հետո այդ կառույցում ստուգումներ սկսվեցին, նախարարն ասաց, թե դեռ զարգացումներ չկան: Այս աղմկոտ պատմությունից հետո հիմնադրամն առայժմ նոր տնօրեն չունի:
«Ուսումնասիրություններ կատարվեցին վարչապետի վերահսկողության ծառայության կողմից, հայտնաբերվեցին օրենքի բազում խախտումներ եւ սխալներ, ինչպես նաեւ ավարտվեցին Վերահսկիչ պալատի ստուգումները, եւ կարծում եմ` առաջիկայում կազմակերպչական որոշակի խնդիրներ կլինեն», - ասաց Հակոբյանը:
Ամփոփելով այս տարվա առաջին կիսամյակի արդյունքները` նախարարը երկար խոսեց բազմաթիվ համաժողովների, գիտաժողովների, մրցույթների եւ փառատոների մասին: Առաջիկայում Երեւանում տարբեր քննարկումների համար կհավաքվեն հայազգի գործարարներ, ճարտարապետներ, սրտաբաններ, իրավաբաններ, ֆերմերներ, անգամ հայկական ճաշերի փառատոն եւ «Հայ կնոջ դերը Սփյուռքում» խորագրով կլոր սեղան կանցկացվի:
