Թուրքիայի արտգործնախարար Աբդուլլա Գյուլը արձագանքել է ժամանակակից Թուրքիայի ամենահռչակավոր արձակագիր Օրհան Փամուկի նկատմամբ դեկտեմբերի 16-ին կայանալիք դատավարության առնչությամբ երկրում աճող քննադատությանը:
«Թուրքիայում դատարանները անկախ են: Որեւէ մեկը չպետք է կասկածի, որ մարդիկ Թուրքիայում ազատ են գրելու այն, ինչ մտածում են», - ըստ Turkish Daily News-ի, հայտարարել է Գյուլը:
Պատճառը Փամուկի՝ շվեյցարական «Տագես Անցայգեր»-ին անցած փետրվարին տված հարցազրույցն է, որում արձակագիրը նշել էր. - «Այս հողերի վրա սպանվել է մեկ միլիոն հայ եւ որեւէ մեկը բացի ինձանից չի համարձակվում խոսել այդ մասին»:
Հարցազրույցի այս հատվածը թուրքական դատախազությունը որակել է որպես «թուրքական ինքնության հրապարակային նսեմացում»: Ըստ Թուրքիայի օրենքների, նման մեղադրանքով Փամուկը կարող է դատապարտվել վեց ամսից մինչեւ երեք տարվա ազատազրկման:
Դեկտեմբերի 16-ին նշանակված դատական նիստը արդեն առաջացրել է եվրոպական հանրության եւ Եվրամիության պաշտոնյաների խիստ արձագանքը, որոնց գնահատմամբ, դա «հետընթաց քայլ է մարդու իրավունքների բնագավառում Թուրքիայի կողմից իրականացվող բարեփոխումների գործընթացում»:
«Առայժմ որեւէ որոշում չի կայացվել: Կուզենայի հայտարարել ի լուր աշխարհի, որ Թուրքիայում գոյություն ունի խոսքի ազատություն: Մարդիկ հանգիստ հայտնում են իրենց կարծիքը, քանի դեռ նրանք չեն քարոզում բռնություն» , - հայտարարել է Թուրքիայի արտգործնախարարը՝ ավելացնելով, թե նման դրական մթնոլորտ է ձեւավորվել Եվրամիությանը անդամակցության համար իրականցվող բարեփոխումների հաշվին:
Օրհան Փամուկի դատավարությանն են անդրադարձել նաեւ արեւմուտքի առաջատար թերթերը: Մասնավորապես, Los Angeles Times-ը այս կապակցությանբ գրում է, որ Փամուկի նկատմամբ դատավարությունը վկայում է «Թուրքիայի կառավարության ներսում պահպանողականների՝ Եվրամիության անդամակցումը ձախողելու մտածված փորձի մասին»:
Իսկ բրիտանական Financial Times-ի փոխանցմամբ, Թուրքիան «ոչ միայն պետք է մաքրի պատմության հետ ունեցած իր հաշիվները»: «Եվրամիության սկզբունքներում խոսքի ազատությունից ավելի հիմնարար սկզբունք հազիվ թե լինի», - գրել է թերթը:
«Թուրքիայում դատարանները անկախ են: Որեւէ մեկը չպետք է կասկածի, որ մարդիկ Թուրքիայում ազատ են գրելու այն, ինչ մտածում են», - ըստ Turkish Daily News-ի, հայտարարել է Գյուլը:
Պատճառը Փամուկի՝ շվեյցարական «Տագես Անցայգեր»-ին անցած փետրվարին տված հարցազրույցն է, որում արձակագիրը նշել էր. - «Այս հողերի վրա սպանվել է մեկ միլիոն հայ եւ որեւէ մեկը բացի ինձանից չի համարձակվում խոսել այդ մասին»:
Հարցազրույցի այս հատվածը թուրքական դատախազությունը որակել է որպես «թուրքական ինքնության հրապարակային նսեմացում»: Ըստ Թուրքիայի օրենքների, նման մեղադրանքով Փամուկը կարող է դատապարտվել վեց ամսից մինչեւ երեք տարվա ազատազրկման:
Դեկտեմբերի 16-ին նշանակված դատական նիստը արդեն առաջացրել է եվրոպական հանրության եւ Եվրամիության պաշտոնյաների խիստ արձագանքը, որոնց գնահատմամբ, դա «հետընթաց քայլ է մարդու իրավունքների բնագավառում Թուրքիայի կողմից իրականացվող բարեփոխումների գործընթացում»:
«Առայժմ որեւէ որոշում չի կայացվել: Կուզենայի հայտարարել ի լուր աշխարհի, որ Թուրքիայում գոյություն ունի խոսքի ազատություն: Մարդիկ հանգիստ հայտնում են իրենց կարծիքը, քանի դեռ նրանք չեն քարոզում բռնություն» , - հայտարարել է Թուրքիայի արտգործնախարարը՝ ավելացնելով, թե նման դրական մթնոլորտ է ձեւավորվել Եվրամիությանը անդամակցության համար իրականցվող բարեփոխումների հաշվին:
Օրհան Փամուկի դատավարությանն են անդրադարձել նաեւ արեւմուտքի առաջատար թերթերը: Մասնավորապես, Los Angeles Times-ը այս կապակցությանբ գրում է, որ Փամուկի նկատմամբ դատավարությունը վկայում է «Թուրքիայի կառավարության ներսում պահպանողականների՝ Եվրամիության անդամակցումը ձախողելու մտածված փորձի մասին»:
Իսկ բրիտանական Financial Times-ի փոխանցմամբ, Թուրքիան «ոչ միայն պետք է մաքրի պատմության հետ ունեցած իր հաշիվները»: «Եվրամիության սկզբունքներում խոսքի ազատությունից ավելի հիմնարար սկզբունք հազիվ թե լինի», - գրել է թերթը: