Համայն աշխարհի հայերին միավորել հավակնող Համաշխարհային հայկական կազմակերպության հիմնադիր համագումարը, որն իր աշխատանքը սկսեց երկուշաբթի օրը Ռուսաստանի մայրաքաղաքում, բացեցին Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը եւ Հայաստանի նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը:
Կազմակերպության ստեղծման նախաձեռնությունը պատկանում է Ռուսաստանի հայերի միության նախագահ, ռուսաստանաբնակ հայազգի խոշոր գործարար Արա Աբրահամյանին: Այդ հավակնոտ գաղափարի իրականացմանն աջակցելու նպատակով Աբրահամյանը վերջին երկու տարվա ընթացքում բազմաթիվ հանդիպումներ է ունեցել Մերձավոր Արեւելքի, Եվրոպայի եւ Ամերիկայի հայկական համայնքների ղեկավարների հետ:
Համաշխարհային հայկական կազմակերպության հիմնադիր համագումարին մասնակցում են 138 կազմակերպություններ ներկայացնող 300-ից ավելի պատվիրակներ աշխարհի 52 երկրներից:
Կազմակերպության ծրագրային նպատակները, որոնց մասին անցած ամսվա վերջին Երեւանում խոսել է Արա Աբրահամյանը, բացի հայությանն առնչվող խնդիրներից, ընդգրկում են նաեւ «միջազգային ահաբեկչության» եւ աշխարհում աղքատության դեմ պայքարը:
Իր ելույթում նախագահ Պուտինը բարձր գնահատեց հայերի դերը Ռուսաստանի քաղաքական եւ տնտեսական կյանքում՝ վերահաստատելով, որ Ռուսաստանը Հայաստանին համարում է «ռազմավարական գործընկեր»: «Մեր հայրերն ու պապերը տարբեր պատերազմներում միասին կռվել են հանուն ընդհանուր հաղթանակների», - ասել է Վլադիմիր Պուտինը:
Ռուսաստանի նախագահի խոսքերով, վերջին շրջանում Ռուսաստանի եւ Հայաստանի ռազմավարական գործընկերությունը կրել է «նոր, լուրջ փոփոխություններ»:
Հայաստանի նախագահի ելույթը բավական զուսպ էր: Ողջունելով, անշուշտ, Համաշխարհային հայկական կազմակերպության ստեղծումը, Քոչարյանը, սակայն, «գայթակղիչ, բայց խնդրահարույց» որակեց գաղափարը:
«Մեկ կազմակերպության դրոշի ներքո ողջ սփյուռքը հավաքելը հազիվ թե հնարավոր է», - ասաց նա: - «Այդ դրոշը կարող է լինել միմիայն Հայաստանի Հանրապետության պետական դրոշը: Ուստի կարեւոր է գտնել սփյուռքի ներսում համագործակցության ավելի բանական բանաձեւ»:
Համագումարի աշխատանքներին մասնակցում են, սակայն կազմակերպության ղեկավար մարմինների ստեղծմանը չեն մասնակցելու Դաշնակցության ներկայացուցիչները: Նրանցից համագումարում ելույթ ունեցավ Հայաստանի Ազգային ժողովի պատգամավոր Ոստանիկ Մարուխյանը: Ավելի ուշ «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ հարցազրույցում Մարուխյանը ասաց, թե ստեղծվող կազմակերպության ծրագրային որոշ դրույթներ «հստակեցման կարիք ունեն»:
Համագումարի աշխատանքներին չի մասնակցում Միացյալ Նահանգներում հայկական լոբբիստական խոշոր կազմակերպություններից մեկը՝ Ամերիկայի հայկական համագումարը: Մինչդեռ, Միացյալ Նահանգների հայկական համայնքը մեծությամբ երկրորդն է Ռուսաստանի ավելի քան 2 միլիոնանոց համայնքից հետո:
«Հայաստանի տարածքից դուրս հայերի թիվը շատ ավելի է մեծ է, քան Հայաստանում», - իր ելույթում նշեց նախագահ Քոչարյանը: - «Սփյուռքը կուտակել է հսկայական ներուժ, եւ այդ ներուժը կարող է եւ պետք է աշխատի ի օգուտ հայկական պետականության ամրապնդման: Ես հաճախ կրկնում եմ մի բանաձեւ՝ Հայաստանը սփյուռքի հետ եւ Հայաստանը առանց սփյուռքի տարբեր քաշային կատեգորիաներում են»:
Արթուր Տերյան, Մոսկվա
Կազմակերպության ստեղծման նախաձեռնությունը պատկանում է Ռուսաստանի հայերի միության նախագահ, ռուսաստանաբնակ հայազգի խոշոր գործարար Արա Աբրահամյանին: Այդ հավակնոտ գաղափարի իրականացմանն աջակցելու նպատակով Աբրահամյանը վերջին երկու տարվա ընթացքում բազմաթիվ հանդիպումներ է ունեցել Մերձավոր Արեւելքի, Եվրոպայի եւ Ամերիկայի հայկական համայնքների ղեկավարների հետ:
Համաշխարհային հայկական կազմակերպության հիմնադիր համագումարին մասնակցում են 138 կազմակերպություններ ներկայացնող 300-ից ավելի պատվիրակներ աշխարհի 52 երկրներից:
Կազմակերպության ծրագրային նպատակները, որոնց մասին անցած ամսվա վերջին Երեւանում խոսել է Արա Աբրահամյանը, բացի հայությանն առնչվող խնդիրներից, ընդգրկում են նաեւ «միջազգային ահաբեկչության» եւ աշխարհում աղքատության դեմ պայքարը:
Իր ելույթում նախագահ Պուտինը բարձր գնահատեց հայերի դերը Ռուսաստանի քաղաքական եւ տնտեսական կյանքում՝ վերահաստատելով, որ Ռուսաստանը Հայաստանին համարում է «ռազմավարական գործընկեր»: «Մեր հայրերն ու պապերը տարբեր պատերազմներում միասին կռվել են հանուն ընդհանուր հաղթանակների», - ասել է Վլադիմիր Պուտինը:
Ռուսաստանի նախագահի խոսքերով, վերջին շրջանում Ռուսաստանի եւ Հայաստանի ռազմավարական գործընկերությունը կրել է «նոր, լուրջ փոփոխություններ»:
Հայաստանի նախագահի ելույթը բավական զուսպ էր: Ողջունելով, անշուշտ, Համաշխարհային հայկական կազմակերպության ստեղծումը, Քոչարյանը, սակայն, «գայթակղիչ, բայց խնդրահարույց» որակեց գաղափարը:
«Մեկ կազմակերպության դրոշի ներքո ողջ սփյուռքը հավաքելը հազիվ թե հնարավոր է», - ասաց նա: - «Այդ դրոշը կարող է լինել միմիայն Հայաստանի Հանրապետության պետական դրոշը: Ուստի կարեւոր է գտնել սփյուռքի ներսում համագործակցության ավելի բանական բանաձեւ»:
Համագումարի աշխատանքներին մասնակցում են, սակայն կազմակերպության ղեկավար մարմինների ստեղծմանը չեն մասնակցելու Դաշնակցության ներկայացուցիչները: Նրանցից համագումարում ելույթ ունեցավ Հայաստանի Ազգային ժողովի պատգամավոր Ոստանիկ Մարուխյանը: Ավելի ուշ «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ հարցազրույցում Մարուխյանը ասաց, թե ստեղծվող կազմակերպության ծրագրային որոշ դրույթներ «հստակեցման կարիք ունեն»:
Համագումարի աշխատանքներին չի մասնակցում Միացյալ Նահանգներում հայկական լոբբիստական խոշոր կազմակերպություններից մեկը՝ Ամերիկայի հայկական համագումարը: Մինչդեռ, Միացյալ Նահանգների հայկական համայնքը մեծությամբ երկրորդն է Ռուսաստանի ավելի քան 2 միլիոնանոց համայնքից հետո:
«Հայաստանի տարածքից դուրս հայերի թիվը շատ ավելի է մեծ է, քան Հայաստանում», - իր ելույթում նշեց նախագահ Քոչարյանը: - «Սփյուռքը կուտակել է հսկայական ներուժ, եւ այդ ներուժը կարող է եւ պետք է աշխատի ի օգուտ հայկական պետականության ամրապնդման: Ես հաճախ կրկնում եմ մի բանաձեւ՝ Հայաստանը սփյուռքի հետ եւ Հայաստանը առանց սփյուռքի տարբեր քաշային կատեգորիաներում են»:
Արթուր Տերյան, Մոսկվա