Մոսկվան խստացնում է սահմանափակումները օտարերկրյա լրատվամիջոցների նկատմամբ

ՌԴ խորհրդարանի վերին պալատի՝ Դաշնության խորհրդի հանձնաժողովի նախագահ Անդրեյ Կլիշաս, արխիվ

Չնայած միջազգային կազմակերպությունների ու իրավապաշտպանների քննադատություններին՝ Ռուսաստանի իշխանությունները է՛լ ավելի են խստացնում սահմանափակումները օտարերկրյա լրատվամիջոցների նկատմամբ: Խորհրդարանի երկու պալատների բարձրաստիճան օրենսդիրները՝ սահմանադրական կարգի և պետական շինարարության հանձնաժողովների նախագահներ Անդրեյ Կլիշասը և Պավել Կրաշեննիկովը Պետդումա են ներկայացրել նոր օրինագիծ, որով առաջարկվում է մինչև 5 միլիոն ռուբլի՝ 85 հազար դոլար վարչական տուգանք սահմանել «արտասահմանյան գործակալ» ճանաչված լրատվամիջոցների նկատմամբ, եթե վերջիններս խախտեն սահմանված կարգը: Խոշոր տուգանքներից բացի՝ օրինագիծը նաև 15-օրյա վարչական կալանք է նախատեսում, եթե նույն խախտումը մեկ տարվա ընթացքում կրկնվի ավելի քան երկու անգամ:

Սրանից ընդամենը չորս օր առաջ Ռուսաստանի նախագահը ստորագրեց խորհրդարանի ընդունած օրենսդրական նոր փոփոխությունները, որոնք թույլ են տալիս կառավարությանը այսուհետ որպես օտարերկրյա գործակալ գրանցել դրսից ֆինանսավորվող լրատվամիջոցները:

Ինչպես և այդ օրենքի ընդունման ժամանակ, այսօր էլ Պետդումայի փոխխոսնակ, իշխող «Եդինայա Ռոսիա» խմբակցության ներկայացուցիչ Պյոտր Տոլստոյը պնդում է՝ իրենք իրականում չեն ուզում, բայց ստիպված են նման քայլի գնալ: «Որպես մեկը, ով 30 տարի աշխատել է լրագրության ոլորտում և եղել է արտասահմանում գրանցված թղթակից, կարող եմ ասել, որ անձամբ ես նման քայլերի կողմնակից չեմ, սակայն սրանք հարկադրված քայլեր են, մենք այլ կերպ չենք կարող վարվել», - հայտարարել է նա:

Ռուսական կողմը պնդում է, թե սա Մոսկվայի պատասխանն է Միացյալ Նահանգներին, որտեղ Արդարադատության նախարարության որոշմամբ շաբաթներ առաջ Russia Today (RT) հեռուստաընկերությունը գրանցվեց որպես օտարերկրյա գործակալ` տասնյակ տարիներ գործող ակտին համապատասխան: Փորձագետներն ու միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունները, մինչդեռ, պնդում են՝ ռուսական օրենքն ամենևին էլ ամերիկյանի համարժեքը չէ, և երկու երկրներում լրագրողները տրամագծորեն տարբեր պայմաններում են աշխատում:

Երեկ այս հարցի շուրջ հատուկ հայտարարություն է տարածել նաև Միացյալ Նահանգների Պետդեպարտամենտը՝ կոչ անելով Մոսկվային օրենքի փոփոխությունը չօգտագործել լրատվամիջոցների նկատմամբ վերահսկողությունը խստացնելու համար: «Այդ օրինագիծը ևս մեկ սպառնալիք է Ռուսաստանում մամուլի ազատությանը», - հայտարարել է Պետդեպի խոսնակ Հիթեր Նաուերթը՝ ընդգծելով․ - «Խոսքի ազատությունը, այդ թվում այն մամուլի ու խոսքի, որը կառավարության համար կարող է և լինել անախորժ, մարդու հիմնարար ազատություններից է, որը Ռուսաստանը հանձն է առել պաշտպանել»:

Պետդեպարտամենտը ևս ընդգծում է, որ արդարացի ու համաչափ չէ այս օրինագծի համեմատությունը Միացյալ Նահանգներում գործող օտարերկրյա գործակալների մասին ակտի հետ, որը, ինչպես ընդգծել է Միացյալ Նահանգների արտաքին քաղաքական գերատեսչությունը, «չի վերահսկում լրատվամիջոցի կողմից տարածվող տեղեկությունները, չի սահմանափակում հրապարակումները և չի խոչընդոտում այդ կազմակերպությունների աշխատանքին»:

Ռուսաստանի արդարադատության նախարարությունն արդեն զգուշացումներ է ուղարկել «Ազատություն/Ազատ Եվրոպա» ռադիոկայանի ռուսական ծառայությանը, «Настоящее время» հեռուստաալիքին ու մի շարք այլ ծրագրերի՝ տեղեկացնելով, որ նրանց աշխատանքը կարող է սահմանափակվել, առանց հավելյալ մանրամասներ ներկայացնելու:

«Ազատություն» ռադիոկայանը պաշտոնական հայտարարությամբ փաստել էր՝ «Տեղին չէ ռուսական օրենքը դիտարկել որպես պատասխան այն պահանջներին, որոնք ներկայացվում են Միացյալ Նահանգներում Ռուսաստանի կողմից ֆինանսավորվող լրատվամիջոցներին: RT-ն և Sputnik-ը ազատորեն հեռարձակվում են ԱՄՆ-ում, մինչդեռ «Ազատությունը» զրկվել է իր վերահեռարձակող գործընկերներից՝ վարչական ճնշումների պատճառով:

Բացի այդ՝ ռադիոկայանին հնարավորություն չի տրվում հեռարձակվել նաև կաբելային կապուղիներով։ «Ազատության» լրագրողները Ռուսաստանում ենթարկվում են ճնշումների և ֆիզիկական հարձակումների, մինչդեռ RT-ի լրագրողներն ԱՄՆ-ում կանգնած չեն նման որևէ սպառնալիքի առաջ»։