Աշխարհահռչակ թուրք գրող Օրհան Փամուկի դեմ 2005 թվականին հարուցված քրեական գործն այն ժամանակ Անկարայում Միացյալ Նահանգների դեսպանի պաշտոնը զբաղեցնող Ռոս Ուիլսոնը որակել էր որպես աբսուրդային: Այս մասին տեղեկացնում են WikiLeaks կայքի կողմից գաղտնազերծված եւ թուրքական Taraf պարբերականի կողմից հրապարակված հաղորդագրությունները:
Դրանք վկայում են, որ Անկարայում աշխատող ամերիկացի դիվանագետները 2005 թվականին բավական ակտիվորեն հետեւում էին Փամուկի շուրջ ծավալված բուռն իրադարձություններին:
«Օրհան Փամուկին դատում են մեկ միլիոն հայերի սպանության մասին հայտարարելու համար, բայց նույն ժամանակ Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարը ողջույնի խոսք է հղում 1915 թվականի իրադարձություններին նվիրված համաժողովի մասնակիցներին», - նշել է ամերիկացի դեսպանը`պնդելով, թե թուրքական իշխանությունները հակված են պաշտպանել միայն այն համաքաղաքացիների իրավունքները, ովքեր կիսում են իշխող վերնախավի մոտեցումները:
Գաղտնազերծված հաղորդագրություններից մեկում ԱՄՆ-ի դեսպանը տեղեկացնում է, որ Եվրամիության ընդարձակման գծով հանձնակատար Օլի Ռենը 2005 թվականի ամռանն անձամբ էր դիմել Թուրքիայի վարչապետ Էրդողանին եւ այն ժամանակ երկրի արտաքին գործերի նախարարությունը ղեկավարող Աբդուլա Գյուլին` խնդրելով կանխել Փամուկի դեմ սանձազերծված ճնշումները: Եթե Գյուլը Ռենին խոստացել էր օժանդակել, ապա Էրդողանն ասել էր. - «Փամուկը պետք է կենտրոնանա վեպերի ստեղծման վրա»:
«Այս ամենից կարելի է մի եզրահանգման գալ` որ Էրդողանը պաշտպանում է միայն այն թուրքերի իրավունքները, ովքեր նույն կերպ են մտածում, ինչ ինքը: Խոսքը, օրինակ, գլխաշորերով համալսարան այցելելու ցանկություն հայտնող ուսանողուհիների մասին է: Բայց երբ գործը հասնում է կառավարության գործողությունները քննադատող կամ իսլամական օրակարգից դուրս կարծիք արտահայտող մարդկանց, ապա այստեղ վարչապետ Էրդողանը շատ քիչ հանդուրժողականություն է ցուցաբերում», - գրել է դեսպան Ուիլսոնը Պետդեպարտամենտ ուղարկված գաղտնի հաղորդագրության մեջ:
Ստամբուլի «Ակոս» թերթի խմբագրապետ Հրանտ Դինքի սպանությունից 11 օր անց էլ Ուիլսոնը պատմել է 2006 թվականի աշնանը կայացած մի զրույցի մասին: Դրա ընթացքում Դինքը, դիմելով ամերիկացի դիվանագետներին, ասել է. - «Քեմալիզմին հրաժեշտ տալը չի նշանակում, թե մենք ժողովրդավարությունից անցում ենք կատարում դեպի շարիաթի օրենքները: Քեմալականները ժողովրդավար չեն»:
Դրանք վկայում են, որ Անկարայում աշխատող ամերիկացի դիվանագետները 2005 թվականին բավական ակտիվորեն հետեւում էին Փամուկի շուրջ ծավալված բուռն իրադարձություններին:
«Օրհան Փամուկին դատում են մեկ միլիոն հայերի սպանության մասին հայտարարելու համար, բայց նույն ժամանակ Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարը ողջույնի խոսք է հղում 1915 թվականի իրադարձություններին նվիրված համաժողովի մասնակիցներին», - նշել է ամերիկացի դեսպանը`պնդելով, թե թուրքական իշխանությունները հակված են պաշտպանել միայն այն համաքաղաքացիների իրավունքները, ովքեր կիսում են իշխող վերնախավի մոտեցումները:
Գաղտնազերծված հաղորդագրություններից մեկում ԱՄՆ-ի դեսպանը տեղեկացնում է, որ Եվրամիության ընդարձակման գծով հանձնակատար Օլի Ռենը 2005 թվականի ամռանն անձամբ էր դիմել Թուրքիայի վարչապետ Էրդողանին եւ այն ժամանակ երկրի արտաքին գործերի նախարարությունը ղեկավարող Աբդուլա Գյուլին` խնդրելով կանխել Փամուկի դեմ սանձազերծված ճնշումները: Եթե Գյուլը Ռենին խոստացել էր օժանդակել, ապա Էրդողանն ասել էր. - «Փամուկը պետք է կենտրոնանա վեպերի ստեղծման վրա»:
«Այս ամենից կարելի է մի եզրահանգման գալ` որ Էրդողանը պաշտպանում է միայն այն թուրքերի իրավունքները, ովքեր նույն կերպ են մտածում, ինչ ինքը: Խոսքը, օրինակ, գլխաշորերով համալսարան այցելելու ցանկություն հայտնող ուսանողուհիների մասին է: Բայց երբ գործը հասնում է կառավարության գործողությունները քննադատող կամ իսլամական օրակարգից դուրս կարծիք արտահայտող մարդկանց, ապա այստեղ վարչապետ Էրդողանը շատ քիչ հանդուրժողականություն է ցուցաբերում», - գրել է դեսպան Ուիլսոնը Պետդեպարտամենտ ուղարկված գաղտնի հաղորդագրության մեջ:
Ստամբուլի «Ակոս» թերթի խմբագրապետ Հրանտ Դինքի սպանությունից 11 օր անց էլ Ուիլսոնը պատմել է 2006 թվականի աշնանը կայացած մի զրույցի մասին: Դրա ընթացքում Դինքը, դիմելով ամերիկացի դիվանագետներին, ասել է. - «Քեմալիզմին հրաժեշտ տալը չի նշանակում, թե մենք ժողովրդավարությունից անցում ենք կատարում դեպի շարիաթի օրենքները: Քեմալականները ժողովրդավար չեն»: