Մատչելիության հղումներ

Մտավորականները, արվեստագետները վերջին հրաժեշտը տվեցին Արմեն Շեկոյանին


Հայ գրողները, մտավորականներն ու արվեստագետներն այսօր Գրողների միության դահլիճում վերջին հրաժեշտը տվեցին անկախության տարիների ամենաճանաչված ու սիրված գրողներից մեկին՝ բանաստեղծ, արձակագիր Արմեն Շեկոյանին: Իր գրչընկերներից Կարինե Խոդիկյանն ասում է. «Արմենն ուներ մի տիտղոս, որը ոչ պետական ատյաններն են տալիս, ոչ որոշվում է ինչ-որ տեղերում. նա մեր Երևան քաղաքի պոետն էր: Ամեն անգամ կարդալից նույնիսկ ոչ երևանցին իրեն երևանցի էր զգում: Քաղաքում պակասեց Արմեն Շեկոյանի ֆիզիկական ներկայությունը, բայց նրա պոեզիան, նրա սերն այս քաղաքի, մարդկանց նկատմամբ, որ հաճախ արտահայտվում էր ամենահակասական ձևերով, մնաց քաղաքի մթնոլորտի մեջ:

Ի վերջո քաղաքը տուն ու շենք չէ, քաղաքը նաև այն պոետն է, ով իր կյանքով եկավ, գնաց` մեզ թողնելով մեկ անգամ ևս մեր քաղաքը սիրելու, գնահատելու, այդ գուրգուրանքն ունենալու զգացողությունը: Իմ լավ ընկեր, բարեկամ, բանաստեղծ, Մարդ Արմեն Շեկոյանի հիշատակը ոչ միայն մենք ենք պահում` հիշողներս, նրա հիշատակի առաջին պահապանը նրա պոեզիան է»:

Արմեն Շեկոյանի մեկ այլ մտերիմ ընկերներից մեկի՝ Լևոն Ջավախյանի համոզմամբ էլ` նա իր հանդիպած ամենապարզ և միաժամանակ ամենաբարդ մարդն էր. «Ես համարձակ կասեմ` Երևան քաղաքի ամենակոլորիտով մարդկանցից մեկն էր, ամենից առաջ քաղաքը մարդն է, և այդ մարդկանց մեջ ավելի քան մարդ էր Արմեն Շեկոյանն և՛ իր պոեզիայով, և՛ իր արձակով: Եթե որևէ մի տեղ Արմենին գտնեիր Հայաստանից դուրս, նրա միջոցով կարող ենք վերարտադրել Երևանի հոգևոր աշխարհը, ամբողջ Երևանի: Արմեն Շեկոյանը մեր աննման ընկերն էր և թե իր գրականության մեջ, ժամանակն իր մեջն էր, Երևան քաղաքի մեջ, Հայաստան աշխարհի մեջ Արմեն Շեկոյանը մի կատարյալ ժամանակ, և նա դեռ կապրի»:

Հակոբ Մովսեսն ասում էր, որ մտերիմ է եղել Արմեն Շեկոյանի հետ իր ողջ գիտակցական կյանքում՝ սկսած ուսանողական օրերից: Համակուրսեցիներ են եղել. «Ինքը գույն էր, խարակտեր էր, նկարագիր էր, բնավորություն էր, կերպար էր, մեր քաղաքում շրջող, փողոցում, մայթերում շրջող մի կերպար պակասեց: Երևույթ էր որպես մարդ, իր հումորով, իր պահվածքով, իր զրույցներով, խոսակցություններով, իր համաձայնություններով, համառությամբ ինքը կերպար էր: Մեր քաղաքից մի շատ կարևոր շտրիխ, մի կարևոր կերպար մեր կյանքից վերացավ, վերացավ ֆիզիկապես, բայց շարունակվելու է հոգևոր կյանքում: Իր գրականության մասին գրվել է, դեռևս գրվելու է, դա սոցիալական ընդգծված գրականությունն է Արմենի գրականությունը, պոեզիան ու արձակը մեր ժամանակների տարեգրություն են:

Եթե 100 տարի հետո, 200 տարի հետո մեր ժողովուրդը շարունակի իր գիրն ու գրականությունը, իսկ մենք չենք կասկածում, որ կշարունակի, Արմենի և բանաստեղծությունները, և վեպը միանգամայն պատկերացում են տալու մեր ժամանակների մասին ճիշտ այնպես, ինչպես Ֆրիկի բանաստեղծությունները մեզ բոլորիս շոշափելի պատկերացում են տալիս այն ժամանակաշրջանի մասին, որում այդ բանաստեղծն ապրել է: Սա շատ կարևոր բան է, սա անուրանալի պատմություն է, անուրանալի բան է»:

Գրողների միության վարչության քարտուղար Պետրոս Դեմիրճյանը նկատում է` Արմեն Շեկոյանի գրականությունը ծնունդ է առել ի հեճուկս նրանց, ովքեր ասում են` գրականություն չկա. «Գրականություն չկա, չկա, մեկ էլ տեսնում ես` մարդը չկա, բայց արդեն մեծ գրականության մասին է, հանկարծ զգում ես, թե ինչ է բերել, քանի ողջ ենք, մենք չենք զգում կարծես թե, չենք զգում, բայց հենց մարդիկ հեռանում են, նոր տեսնում ես, թե ինչ է արել, ինչով է զբաղվել: Դու եկար, ասում է, անժամանակ, բայց գնալու ես ճիշտ ժամին: Հիմա ես չգիտեմ` այդ ճիշտ ժամը որն է, ինձ թվում է` թողնենք բարձրյալին»:

Մերուժան Տեր-Գուլանյանն էլ ընդգծում է, որ իրեն շատ սրտամոտ էր Արմեն Շեկոյանի թե մարդկային, թե գրողի կերպարը. «Ես այն մարդկանցից եմ, որ Արմենի հետ շատ հետաքրքիր օրեր եմ անցկացրել: Շատ սիրում եմ իրեն, սիրում եմ իր գրականությունը, իր մտածողությունը, իր զարմանալի երևանցի լինելը, հազվագյուտ երևանցի էր ինքը, չնայած գաղթականի թոռ էր, այսպես ասած` ուրբանիստական գրականություն ստեղծող էր ինքը` քաղաքային գրականություն և ինչ որ ստեղծեց, այո, մնայուն բաներ են: Վեպը փաստագրությունն է մեր ամբողջ կյանքի, միակն է, այդպիսի բան չկա: Անընդհատ ասում էր` վեպս կիսատ կմնա, ես կգնամ, վեպս չի ավարտվի: Իմ խորին խոնարհումը Արմենի բանաստեղծության, վեպի և իր անձի հանդեպ: Ինձ համար շատ սիրելի մարդ հեռացավ մեր կյանքից, և «Երևան» հյուրանոցի հեղինակը գնաց, «Երևան» հյուրանոցը մի տեսակ դատարկվեց»:

XS
SM
MD
LG