Մատչելիության հղումներ

«2008-ից մինչ օրս քանի՞ մարդու նկատմամբ է 301-րդ հոդվածով հետաքննություն սկսվել». Փայլանը հարցեր է հղել Թուրքիայի արդարադատության նախարարին


Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովի Ժողովրդադեմոկրատական կուսակցության հայազգի պատգամավոր Գարո Փայլան, արխիվ
Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովի Ժողովրդադեմոկրատական կուսակցության հայազգի պատգամավոր Գարո Փայլան, արխիվ

Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովի Ժողովրդադեմոկրատական կուսակցության հայազգի պատգամավոր Գարո Փայլանը մի շարք հարցադրումներ է հղել Թուրքիայի արդարադատության նախարար Աբդուլհամիդ Գյուլին Քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածով իր դեմ սկսված հետաքննության շրջանակներում պատգամավորական անձեռնմխելիությունից զրկելու վերաբերյալ մեջլիս ներկայացված երկու միջնորդությունների առնչությամբ:

Իր գրավոր հարցադիմումի մեջ Փայլանն ընդգծել է, որ տխրահռչակ 301-րդ հոդվածն, այն է՝ «Թուրքիայի պետականությանը, թուրք ժողովրդին, Թուրքիայի կառավարությանը հրապարակայնորեն նվաստացնելը», առարկությունների պատճառ էր դարձել Սահմանադրությամբ ամրագրված խոսքի և մտքի ազատությունը խոչընդոտող, ժողովրդավարացմանն ու մարդու իրավունքներին հակասող բնույթ ունենալու պատճառով:

Նշելով, որ 301-րդ հոդվածն ու նախկինում կիրառված նմանօրինակ օրենքները ճանապարհ են հարթել երկրում ատելության խոսքի ու հանցագործությունների համար` Փայլանը հիշատակել է Հրանտ Դինքին:

Հայազգի պատգամավորը շեշտել է՝ հայկական ինքնության համար ատելության թիրախում հայտնված Հրանտ Դինքի սպանության վրա էական ազդեցություն է ունեցել հենց 301-րդ հոդվածը, որով մեղադրվել ու դատապարտվել էր Դինքը:

Հրանտ Դինքի սպանությունից հետո այդ հոդվածը որոշակիորեն փոփոխվեց, դրա կիրառումը հնարավոր դարձավ միայն արդարադատության նախարարության թույլտվությամբ:

«Այն ժամանակվա պաշտոնյաները հայտարարեցին, թե այս փոփոխությունը կօգնի խուսափել հոդվածի կիրառման ժամանակ առաջացող խնդիրներից և թույլ չտալ խոսքի ազատության սահմանափակումներ: Այդ փոփոխություններից հետո երկար ժամանակ 301-րդ հոդվածով հետաքննություն սկսելու դատախազների պահանջները մեծամասամբ մերժվում էին արդարադատության նախարարության կողմից: Սակայն, վերջին շրջանում բազմաթիվ գործեր հարուցելու թույլտվություն է տրվել, այդ թվում՝ իմ նկատմամբ», - նշել է Փայլանը:

Նա նախարարին հետևյալ հարցերն է ուղղել. - «2008 թվականից մինչ օրս, ըստ տարիների, արդարադատության նախարարի կողմից Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածի հատկանիշներով քանի՞ հետաքննություն սկսելու թույլտվություն է տրվել, քանի՞ դիմում՝ մերժվել:

2008 թվականից մինչ օրս, ըստ տարիների, քանի՞ մարդու նկատմամբ է 301-րդ հոդվածով հետաքննություն սկսվել, քանի՞ դատավարություն է սկսվել, քանի՞սն է ընթացքի մեջ, քանի՞ հոգի է դատապարտվել, արդարադատության նախարարությունում դեռ պատասխանի սպասող քանի՞ դիմում կա:

2002 թվականից մինչ օրս, ըստ տարիների, «թրքությունը վիրավորելու» հոդվածով քանի՞ հոգու նկատմամբ է գործ հարուցվել: Դատավարությունների արդյունքում քանի՞սն են արդարացվել, քանի՞սն են դատապարտվել, քանիսի՞ վճիռն ուժի մեջ մտել:

Որպես արդարադատության նախարար, 301-րդ հոդվածով հետաքննություններ սկսելու թույլտվություն տալիս ի՞նչ չափանիշներով եք որոշել, թե քննադատություն հնչեցնելիս որտե՞ղ է վերջանում դրա սահմանները: 301-րդ հոդվածով, ըստ տարիների, քանի պատգամավորի նկատմամբ հետաքննություն սկսելու թույլտվություն եք տվել: Ինչպիսի՞ն է բաշխվածությունն, ըստ քաղաքական կուսակցությունների:

Որպես արդարադատության նախարար, ի՞նչ հիմքով եք բավարարել ինձ պատգամավորական անձեռնմխելիությունից զրկելու համար դատախազության կողմից իմ նկատմամբ հետաքննություն սկսելու միջնորդությունները:

2002 թվականից մինչ օրս, ըստ տարիների, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում «թրքությունը վիրավորելու» հոդվածի պատճառով խոսքի ազատությունը ոտնահարելու համար Թուրքիայի դեմ քանի՞ հայցադիմում կա: Քանի՞ գործի արդյունքում ՄԻԵԴ-ը որոշել է, որ Թուրքիան խախտել է Մարդու իրավունքների եվրոպական հռչակագրի 10-րդ հոդվածը: Ըստ տարիների պետությունը ինչքա՞ն փոխհատուցում է վճարել պատված գործերի համար»:

Գարո Փայլանն իր հարցադիմումը ներկայացրել է խորհրդարանի նախագահությանը՝ պատասխան ակնկալելով արդարադատության նախարարից:

Ուղիղ հեռարձակում

XS
SM
MD
LG