Կարմիր Խաչի Միջազգային Կոմիտեի (ԿԽՄԿ) Հայաստանի պատվիրակության ղեկավար Լորենցո Կարաֆին «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ հարցազրույցում, անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական հակամարտության հետեւանքով գերեվարված ու անհայտ կորած մարդկանց խնդիրներին, նշում է, որ Ադրբեջանում իրենց կազմակերպության տվյալներով, այժմ կա ութ հայ գերի` երեք զինծառայող եւ հինգ հոգանոց մեկ ընտանիք:
Կարաֆին չհաստատեց վերջերս Հայաստանի գերիների, պատանդների եւ անհայտ կորածների հարցերով հանձնաժողովի աշխատանքային խմբի ղեկավար Արմեն Կապրիելյանի հնչեցրած տեսակետը, թե Ադրբեջանում գտնվող հայ ռազմագերիներն ու ներկալված (գերի ընկած, տերմինը օգտագործվում է քաղաքացիական անձնանց համար) քաղաքացիական անձինք ավելի շատ են, քան ներկայացնում է պաշտոնական Բաքուն: Նա հավելել էր, թե հայկական կողմն ունի Ադրբեջանում պահվող մի քանի տասնյակ հայերի մասին տեղեկատվություն եւ աշխատում է այդ ուղղությամբ:
«Մենք չենք կարող ոչինչ ասել եւ վերահաստատել Կապրիելյանի ասածը: Բայց հիշեցնենք, որ համաձայն միջազգային մարդասիրական իրավունքի` Ժնեւյան երրորդ կոնվենցիայի, հակամարտության մեջ գտնվող կողմերը պարտավորություն ունեն միմյանց տեղեկացնելու գերիների ու ներկալված քաղաքացիական անձանց մասին: Եվ երբ նման տեղեկությունը ստացվում է այս կամ այն կողմից, այդ անձինք վերադարձվում են իրենց երկրները: Մենք այդ դեպքում գործում ենք որպես չեզոք միջնորդ, իսկ միմյանց տեղեկացնելու պատասխանատվությունը պատկանում է կողմերին», - ասաց Կարաֆին:
Հայաստանում պահվող վերջին ադրբեջանից գերին երրորդ երկիր տեղափոխվեց այս տարվա սեպտեմբերի վերջին: Նա հրաժարվել էր տեղափոխվել Ադրբեջան:
ԿԽՄԿ-ի Հայաստանի պատվիրակության ղեկավարը նշում է, որ երբ հնարավոր է լինում, իրենք հիշեցնում են հակամարտող կողմերին իրենց պարտականությունների մասին, որոնք վերաբերում են ռազմագերիներին ու ներկալված քաղաքացիական անձանց, եւ դա միշտ լինում է գաղտնապահության հիմունքներով տարվող երկխոսություն:
Հարցին, թե այն պարագայում, երբ Ադրբեջանը Հայաստանում այլեւս գերի չունի, իսկ Հայաստանի ութ քաղաքացիներ շարունակվում են պահվել ադրբեջանական իշխանությունների կողմից, ինչպե՞ս է հնարավոր շահագրգռել այդ երկրին` հայ գերիներին Հայաստան վերադարձնելու համար, Կարաֆին հիշատակեց երկու երկրների ղեկավարների հանդիպումները: Նա նշեց, որ ԿԽՄԿ-ն քաղաքական վեճերի մեջ չի մտնում հակամարտող կողմերի հետ եւ միայն գործում է ի նպաստ պատերազմից տուժածների:
Հիշեցնենք, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի նախագահների 2010 թվականի Աստրախանի ու այս տարվա Սոչիի հանդիպումներին հաջորդեցին գերիների փոխանակությունը:
«Մենք վերահաստատում ենք մեր դերակատարությունը հակամարտող երկրների գերիների, պատանդների եւ անհայտ կորածների հարցերով հանձնաժողովների միջեւ հաղորդակցության պահպանման ուղղությամբ: Որպես չեզոք միջնորդ` վերահաստատում ենք, որ աշխատում ենք ու ցանկանում ենք, որ այդ հաղորդակցումը լինի կանոնավոր», - հավելում է ԿԽՄԿ-ի պատվիրակության ղեկավարը:
Նա նշում է, որ իրենց կազմակերպության ներկայացուցիչները պարբերաբար այցելում են Ադրբեջանում պահվող գերիներին, ծանոթանում նրանց պահման պայմաններին, ինչպես նաեւ նրանց հարցնում, թե արդյո՞ք ուզում են վերադառնալ իրենց երկիր:
«Ազատություն» ռադիոկայանի այն հարցին, թե հայ գերիները ուզո՞ւմ են վերադառնալ Հայաստան, Կարաֆին պատասխանեց, թե սա հենց այն հարցն է, որ քննարկվում է հակամարտող կողմերի հետ գաղտնապահության սկզբունքով:
«Մամուլում եղել են հրապարակումներ, որոնք խոսել են այդ անձանց` երրորդ երկիր տեղափոխվելու ցանկության մասին, բայց այս թեման եւս համարվում է գաղտնիք, ուստի ոչինչ հաստատել չեմ կարող», - ասաց նա:
Կարաֆին նաեւ տեղեկացրեց, որ ԿԽՄԿ-ն 2012 թվականից սկսելու է անհայտ կորածների ազգականներից հավաքագրել արյան հետազոտության տվյալներ, որպեսզի հետագայում հնարավոր լինի հաստատել դիակների ինքնությունն ու վերադարձնել ընտանիքներին: ԿԽՄԿ-ի տվյալներով` ղարաբաղյան հակամարտության հետեւանքով անհետ կորածների թիվը հասնում է 4600-ի, որից ավելի քան 3000-ը ադրբեջանցի անհետ կորածներ են:
Կարաֆին չհաստատեց վերջերս Հայաստանի գերիների, պատանդների եւ անհայտ կորածների հարցերով հանձնաժողովի աշխատանքային խմբի ղեկավար Արմեն Կապրիելյանի հնչեցրած տեսակետը, թե Ադրբեջանում գտնվող հայ ռազմագերիներն ու ներկալված (գերի ընկած, տերմինը օգտագործվում է քաղաքացիական անձնանց համար) քաղաքացիական անձինք ավելի շատ են, քան ներկայացնում է պաշտոնական Բաքուն: Նա հավելել էր, թե հայկական կողմն ունի Ադրբեջանում պահվող մի քանի տասնյակ հայերի մասին տեղեկատվություն եւ աշխատում է այդ ուղղությամբ:
«Մենք չենք կարող ոչինչ ասել եւ վերահաստատել Կապրիելյանի ասածը: Բայց հիշեցնենք, որ համաձայն միջազգային մարդասիրական իրավունքի` Ժնեւյան երրորդ կոնվենցիայի, հակամարտության մեջ գտնվող կողմերը պարտավորություն ունեն միմյանց տեղեկացնելու գերիների ու ներկալված քաղաքացիական անձանց մասին: Եվ երբ նման տեղեկությունը ստացվում է այս կամ այն կողմից, այդ անձինք վերադարձվում են իրենց երկրները: Մենք այդ դեպքում գործում ենք որպես չեզոք միջնորդ, իսկ միմյանց տեղեկացնելու պատասխանատվությունը պատկանում է կողմերին», - ասաց Կարաֆին:
Հայաստանում պահվող վերջին ադրբեջանից գերին երրորդ երկիր տեղափոխվեց այս տարվա սեպտեմբերի վերջին: Նա հրաժարվել էր տեղափոխվել Ադրբեջան:
ԿԽՄԿ-ի Հայաստանի պատվիրակության ղեկավարը նշում է, որ երբ հնարավոր է լինում, իրենք հիշեցնում են հակամարտող կողմերին իրենց պարտականությունների մասին, որոնք վերաբերում են ռազմագերիներին ու ներկալված քաղաքացիական անձանց, եւ դա միշտ լինում է գաղտնապահության հիմունքներով տարվող երկխոսություն:
Հարցին, թե այն պարագայում, երբ Ադրբեջանը Հայաստանում այլեւս գերի չունի, իսկ Հայաստանի ութ քաղաքացիներ շարունակվում են պահվել ադրբեջանական իշխանությունների կողմից, ինչպե՞ս է հնարավոր շահագրգռել այդ երկրին` հայ գերիներին Հայաստան վերադարձնելու համար, Կարաֆին հիշատակեց երկու երկրների ղեկավարների հանդիպումները: Նա նշեց, որ ԿԽՄԿ-ն քաղաքական վեճերի մեջ չի մտնում հակամարտող կողմերի հետ եւ միայն գործում է ի նպաստ պատերազմից տուժածների:
Հիշեցնենք, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի նախագահների 2010 թվականի Աստրախանի ու այս տարվա Սոչիի հանդիպումներին հաջորդեցին գերիների փոխանակությունը:
«Մենք վերահաստատում ենք մեր դերակատարությունը հակամարտող երկրների գերիների, պատանդների եւ անհայտ կորածների հարցերով հանձնաժողովների միջեւ հաղորդակցության պահպանման ուղղությամբ: Որպես չեզոք միջնորդ` վերահաստատում ենք, որ աշխատում ենք ու ցանկանում ենք, որ այդ հաղորդակցումը լինի կանոնավոր», - հավելում է ԿԽՄԿ-ի պատվիրակության ղեկավարը:
Նա նշում է, որ իրենց կազմակերպության ներկայացուցիչները պարբերաբար այցելում են Ադրբեջանում պահվող գերիներին, ծանոթանում նրանց պահման պայմաններին, ինչպես նաեւ նրանց հարցնում, թե արդյո՞ք ուզում են վերադառնալ իրենց երկիր:
«Ազատություն» ռադիոկայանի այն հարցին, թե հայ գերիները ուզո՞ւմ են վերադառնալ Հայաստան, Կարաֆին պատասխանեց, թե սա հենց այն հարցն է, որ քննարկվում է հակամարտող կողմերի հետ գաղտնապահության սկզբունքով:
«Մամուլում եղել են հրապարակումներ, որոնք խոսել են այդ անձանց` երրորդ երկիր տեղափոխվելու ցանկության մասին, բայց այս թեման եւս համարվում է գաղտնիք, ուստի ոչինչ հաստատել չեմ կարող», - ասաց նա:
Կարաֆին նաեւ տեղեկացրեց, որ ԿԽՄԿ-ն 2012 թվականից սկսելու է անհայտ կորածների ազգականներից հավաքագրել արյան հետազոտության տվյալներ, որպեսզի հետագայում հնարավոր լինի հաստատել դիակների ինքնությունն ու վերադարձնել ընտանիքներին: ԿԽՄԿ-ի տվյալներով` ղարաբաղյան հակամարտության հետեւանքով անհետ կորածների թիվը հասնում է 4600-ի, որից ավելի քան 3000-ը ադրբեջանցի անհետ կորածներ են:
