Ամեն տարի պետբյուջեով բավական մեծ գումար է հատկացվում պատմամշակութային հուշարձանների պահպանության եւ վերականգնման համար։ Եվ ինչպես շեշտում է մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանը, վերականգնման աշխատանքները իրականացնելիս շինարարական կազմակերպությունների մրցույթ է անցկացվում` հաշվի առնելով նախկինում ունեցած փորձը նման աշխատանքի։
«Մենք բոլոր վերջին, երկու, համենայն դեպս, տարիներին, շատ խիստ պահանջներ ենք դնում կազմակերպությունների հանդեպ։ Հաշվի առնելով նախկին տարիների բացասական մի քանի օրինակները` մենք խիստ պայմաններ ենք դնում, որպեսզի կազմակերպությունները հենց մասնավորապես հուշարձանների վրա կատարած փորձ ունենան, որպեսզի վերջին տարիներին իրականացրածը մասնագիտական ներգրավվածություն ունենա», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասաց մշակույթի նախարարը։
Հենց այս շաբաթվանից սկսվում է վերականգնողական մասնագետների ուսուցման դասընթաց, որի համար Իտալիայի կառավարությունը դրամաշնորհ է տրամադրել։ Վերականգնող մասնագետների կարիքն այսօր անչափ մեծ է, ասաց Հասմիկ Պողոսյանը։
Իսկ թե ամենակարեւորը` պատմամշակութային հուշարձանների պահպանության եւ վերականգնման ոլորտում, ի վերջո, ի՞նչ հրատապ խնդիրներ կան այսօր, ապա «Ազատություն» ռադիոկայանի հարցին ի պատասխան` նախարարը շեշտեց, թե վերականգնումից առաջ հարկավոր է նախ պահպանել հուշարձանները, նոր միայն մտածել դրանց վերականգնման մասին։ Եվ արդեն իսկ այդ առումով լուրջ քայլեր են կատարվել։
«Ամենակարեւորը` մենք երբ խոսում ենք վերականգնման մասին` այ, քանդվեց, փլուզվեց... Առաջին հերթին, հուշարձանները կանգուն են դարեր ու իրենք դեռ կանգնած են։ Բայց մենք իսկապես ունենք հուշարձաններ, որոնք արտակարգ միջամտության կարիք ունեն։ Մեր խնդիրն է այսօր կոնսերվացնել այն հուշարձանները, որոնք իսկապես վտանգված են, որովհետեւ վերականգնումը, կարծես թե, ավելի շատ երկրորդական խնդիր է։ Մեր խնդիրը այսօր պահպանելն է, որպեսզի չփլուզվի, չքանդվի», - նշեց Հասմիկ Պողոսյանը` շարունակելով. - «Եվ պատահական չէ, որ պետբյուջեով մենք հիմա նոր տող ունենք արդեն` արտակարգ, հրատապ միջամտությունների։ Դա ինչ է` այսօր մեզ ահազանգեցին, որ ինչ-որ մի, ասենք թե, ցնցում է եղել, կամ ֆիզիկապես ինչ-որ վնաս է հասցվել հուշարձանին. որպեսզի մենք կարողանանք արտակարգ, արտահերթ միջամտություն անել, ամրակայենք, որպեսզի հետագա փլուզումից հուշարձանը փրկվի»։
Հարցին, թե քանի՞ նման հուշարաձն կա, նախարարը արձագանքեց. - «Շատ, շատ։ Ամենաառաջնահերթները շուրջ 200-ն են` հենց արտակարգ միջամտելու կարիք ունեն, այսինքն, մենք համընթաց անում ենք»։
«Մենք անընդհատ ասում ենք` էս երկրում, էն երկրում, բայց ամեն երկիր չէ, որ այսքան հուշարձան ունի` եկեք դա էլ հասկանանք։ Այսինքն, ծավալը հուշարձանների ինքը շատ մեծ է, եւ այդ իմաստով, ամեն երկիր դրա համար պետք է ունենա իր քաղաքականությունը։ Եվ պատահական չէ, որ մենք համատարած վերականգնողական ծրագրից կամաց-կամաց ներմուծեցինք այլ ծրագրեր` ուսումնասիրություններ, այսինքն` սկզբից ուսումնասիրենք, տեսնենք` այդքան շատ հրատապ է՞, պեղումների իրականացում, մոնիտորինգային ծրագրեր», - ասաց Հասմիկ Պողոսյանը` ամփոփելով. - «Այդ ամեն ինչը մեր բյուջեով հաստատվեց երկու-երեք տարիների ընթացքում, ու մենք նախ դասակարգում ենք, ոչ թե մտնում ենք լայնածավալ վերականգնման գործընթացների մեջ, որի արդյունքը շատ ուշ ենք տեսնում»։
«Մենք բոլոր վերջին, երկու, համենայն դեպս, տարիներին, շատ խիստ պահանջներ ենք դնում կազմակերպությունների հանդեպ։ Հաշվի առնելով նախկին տարիների բացասական մի քանի օրինակները` մենք խիստ պայմաններ ենք դնում, որպեսզի կազմակերպությունները հենց մասնավորապես հուշարձանների վրա կատարած փորձ ունենան, որպեսզի վերջին տարիներին իրականացրածը մասնագիտական ներգրավվածություն ունենա», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասաց մշակույթի նախարարը։
Հենց այս շաբաթվանից սկսվում է վերականգնողական մասնագետների ուսուցման դասընթաց, որի համար Իտալիայի կառավարությունը դրամաշնորհ է տրամադրել։ Վերականգնող մասնագետների կարիքն այսօր անչափ մեծ է, ասաց Հասմիկ Պողոսյանը։
Իսկ թե ամենակարեւորը` պատմամշակութային հուշարձանների պահպանության եւ վերականգնման ոլորտում, ի վերջո, ի՞նչ հրատապ խնդիրներ կան այսօր, ապա «Ազատություն» ռադիոկայանի հարցին ի պատասխան` նախարարը շեշտեց, թե վերականգնումից առաջ հարկավոր է նախ պահպանել հուշարձանները, նոր միայն մտածել դրանց վերականգնման մասին։ Եվ արդեն իսկ այդ առումով լուրջ քայլեր են կատարվել։
«Ամենակարեւորը` մենք երբ խոսում ենք վերականգնման մասին` այ, քանդվեց, փլուզվեց... Առաջին հերթին, հուշարձանները կանգուն են դարեր ու իրենք դեռ կանգնած են։ Բայց մենք իսկապես ունենք հուշարձաններ, որոնք արտակարգ միջամտության կարիք ունեն։ Մեր խնդիրն է այսօր կոնսերվացնել այն հուշարձանները, որոնք իսկապես վտանգված են, որովհետեւ վերականգնումը, կարծես թե, ավելի շատ երկրորդական խնդիր է։ Մեր խնդիրը այսօր պահպանելն է, որպեսզի չփլուզվի, չքանդվի», - նշեց Հասմիկ Պողոսյանը` շարունակելով. - «Եվ պատահական չէ, որ պետբյուջեով մենք հիմա նոր տող ունենք արդեն` արտակարգ, հրատապ միջամտությունների։ Դա ինչ է` այսօր մեզ ահազանգեցին, որ ինչ-որ մի, ասենք թե, ցնցում է եղել, կամ ֆիզիկապես ինչ-որ վնաս է հասցվել հուշարձանին. որպեսզի մենք կարողանանք արտակարգ, արտահերթ միջամտություն անել, ամրակայենք, որպեսզի հետագա փլուզումից հուշարձանը փրկվի»։
Հարցին, թե քանի՞ նման հուշարաձն կա, նախարարը արձագանքեց. - «Շատ, շատ։ Ամենաառաջնահերթները շուրջ 200-ն են` հենց արտակարգ միջամտելու կարիք ունեն, այսինքն, մենք համընթաց անում ենք»։
«Մենք անընդհատ ասում ենք` էս երկրում, էն երկրում, բայց ամեն երկիր չէ, որ այսքան հուշարձան ունի` եկեք դա էլ հասկանանք։ Այսինքն, ծավալը հուշարձանների ինքը շատ մեծ է, եւ այդ իմաստով, ամեն երկիր դրա համար պետք է ունենա իր քաղաքականությունը։ Եվ պատահական չէ, որ մենք համատարած վերականգնողական ծրագրից կամաց-կամաց ներմուծեցինք այլ ծրագրեր` ուսումնասիրություններ, այսինքն` սկզբից ուսումնասիրենք, տեսնենք` այդքան շատ հրատապ է՞, պեղումների իրականացում, մոնիտորինգային ծրագրեր», - ասաց Հասմիկ Պողոսյանը` ամփոփելով. - «Այդ ամեն ինչը մեր բյուջեով հաստատվեց երկու-երեք տարիների ընթացքում, ու մենք նախ դասակարգում ենք, ոչ թե մտնում ենք լայնածավալ վերականգնման գործընթացների մեջ, որի արդյունքը շատ ուշ ենք տեսնում»։
