Կոսովոյի հարցով ՄԱԿ-ի հատուկ բանագնաց, Ֆինլանդիայի նախկին նախագահ Մարտի Ահտիսաարին այսօր կժամանի Բալկաններ: Կոսովոյի հիմնախնդրի կարգավորման՝ իր կազմած ծրագիրը նա սկզբում Բելգրադում կներկայացնի Սերբիայի իշխանություններին, ապա մեկնելով Պրիշտինա՝ նաեւ Կոսովոյի իշխանություններին:
Անցած շաբաթ Ահտիսաարին իր ծրագիրը ներկայացրեց արեւմտյան եւ ռուսաստանցի միջնորդներին: Միջազգային փորձագետները ֆինն բանագնացի առաջարկած մեխանիզմը բնութագրում են որպես «միջազգային հանրության կողմից վերահսկվող փաստացի անկախություն»:
Ահտիսաարին առաջարկում է պաշտոնապես չհռչակելով Կոսովոյի անկախությունը` այնուամենայնիվ, ալբանացիներով բնակեցված այս տարածքին շնորհել այնպիսի իրավունքներ, որոնք քիչ են տարբերվելու աշխարհում գոյություն ունեցող անկախ պետությունների կարգավիճակից: Այսպես,Կոսովոն հնարավորություն կստանա ներկայացված լինել բոլոր հիմնական միջազգային կառույցներում:
Բանագնացը դեռ անցած շաբաթ հայտարարել է, թե իր առաջարկը «արդար է եւ հավասարակշռված»: Ըստ Ահտիսաարիի, իր ծրագրի հիմնական նպատակներից մեկը «Կոսովոյում բնակվող ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանությունն ու բազմազգ Կոսովոյի ստեղծումն է»:
Սերբական կողմը, թեեւ պաշտոնապես դեռ չի ստացել Ահտսիսաարի կազմած փաստաթղթի տեքստը, արդեն իսկ կտրուկ հայտարարություններով է հանդես գալիս:
Բանակցություններում Սերբիան ներկայացնող Սլոբոդան Սամարջիչը երկրի պետական հեռուստատեսության եթերում հայտարարել է, թե պաշտոնական Բելգրադը «որեւէ պարագայում չի բանակցելու Կոսովոյի անկախության խնդրի շուրջ»:
Սերբիայի վարչապետ Վոիսլավ Կոշտունիցայի խոսքերով, «Սերբիան կխզի դիվանագիտական հարաբերությունները բոլոր այն պետությունների հետ, որոնք կճանաչեն Կոսովոյի անկախությունը»:
Սակայն այսօր Բելգրադում Մարտի Ահստիսաարին կբանակցի միայն Սերբիայի արեւմտամետ նախագահ Բորիս Թաջիչի հետ. ազգայնականի համբավ ունեցող Կոշտունիցայի հետ հանդիպում նախատեսված չէ:
ՄԱԿ-ի բանագնացն այդ քայլը բացատրում է նրանով, որ Կոշտունիցան վարչապետի պարտականությունները կատարում է մինչեւ Սերբիայի նոր կառավարության վերջնական ձեւավորումը, ուստի լիիրավ վարչապետ համարվել չի կարող:
Գեւորգ Ստամբոլցյան, Պրահա
Անցած շաբաթ Ահտիսաարին իր ծրագիրը ներկայացրեց արեւմտյան եւ ռուսաստանցի միջնորդներին: Միջազգային փորձագետները ֆինն բանագնացի առաջարկած մեխանիզմը բնութագրում են որպես «միջազգային հանրության կողմից վերահսկվող փաստացի անկախություն»:
Ահտիսաարին առաջարկում է պաշտոնապես չհռչակելով Կոսովոյի անկախությունը` այնուամենայնիվ, ալբանացիներով բնակեցված այս տարածքին շնորհել այնպիսի իրավունքներ, որոնք քիչ են տարբերվելու աշխարհում գոյություն ունեցող անկախ պետությունների կարգավիճակից: Այսպես,Կոսովոն հնարավորություն կստանա ներկայացված լինել բոլոր հիմնական միջազգային կառույցներում:
Բանագնացը դեռ անցած շաբաթ հայտարարել է, թե իր առաջարկը «արդար է եւ հավասարակշռված»: Ըստ Ահտիսաարիի, իր ծրագրի հիմնական նպատակներից մեկը «Կոսովոյում բնակվող ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանությունն ու բազմազգ Կոսովոյի ստեղծումն է»:
Սերբական կողմը, թեեւ պաշտոնապես դեռ չի ստացել Ահտսիսաարի կազմած փաստաթղթի տեքստը, արդեն իսկ կտրուկ հայտարարություններով է հանդես գալիս:
Բանակցություններում Սերբիան ներկայացնող Սլոբոդան Սամարջիչը երկրի պետական հեռուստատեսության եթերում հայտարարել է, թե պաշտոնական Բելգրադը «որեւէ պարագայում չի բանակցելու Կոսովոյի անկախության խնդրի շուրջ»:
Սերբիայի վարչապետ Վոիսլավ Կոշտունիցայի խոսքերով, «Սերբիան կխզի դիվանագիտական հարաբերությունները բոլոր այն պետությունների հետ, որոնք կճանաչեն Կոսովոյի անկախությունը»:
Սակայն այսօր Բելգրադում Մարտի Ահստիսաարին կբանակցի միայն Սերբիայի արեւմտամետ նախագահ Բորիս Թաջիչի հետ. ազգայնականի համբավ ունեցող Կոշտունիցայի հետ հանդիպում նախատեսված չէ:
ՄԱԿ-ի բանագնացն այդ քայլը բացատրում է նրանով, որ Կոշտունիցան վարչապետի պարտականությունները կատարում է մինչեւ Սերբիայի նոր կառավարության վերջնական ձեւավորումը, ուստի լիիրավ վարչապետ համարվել չի կարող:
Գեւորգ Ստամբոլցյան, Պրահա