«Բանակցությունների ընթացքը ցույց է տալիս, որ Հայաստանն ու Թուրքիան որոշ նախնական հարցերի շուրջ համաձայնության եկել են», - կարծում է Թուրքիայի Քոջաելի համալսարանի պրոֆեսոր, քաղաքագետ Իրֆան Քայա Ուլգերը:
ԿԱՐԴԱՑԵՔ ՆԱԵՎ Բանագնացները մտքեր են փոխանակել լիարժեք կարգավորմանը միտված համատեղ հնարավոր կոնկրետ քայլերի շուրջՓորձագետի գնահատմամբ, Վիեննայի երեկվա հանդիպումը ևս մեկ քայլ էր սահմանների բացմանն ու դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատմանը ուղղված բանակցություններում. - «Սպասվում էր, որ հաջորդ հանդիպումը տեղի կունենա Երևանում կամ Անկարայում, բայց որոշվեց միջազգային կառույցների կենտրոնակայաններից մեկում ՝ Վիեննայում անցկացնել: Կարծում եմ, որ այս հանդիպմանը կողմերը հիմնական հարցերի շուրջ համաձայնության են եկել»:
Պրոֆեսոր Ուլգերը դժվարանում է ասել, թե ինչ համաձայնություններ են դրանք։ Ասում է՝ գործընթացը բավականին փակ ու գաղտնի է ընթանում, քանի դեռ հստակ որոշումներ չեն կայացվել: Բայց բանակցությունների դինամիկան վկայում է, որ կողմերը կարգավորման հարցում քաղաքական կամք ունեն. - «Դիվանագիտական բանակցությունների տրամաբանության համաձայն, կողմերը հայտարարություն չեն անում, քանի դեռ որոշակի համաձայնություն չի կայացվել: Բայց այստեղ կարևոր է կողմերը պատրաստակամությունը: Թուրքիան Ղարաբաղի օկուպացիայի պատճառով Հայաստանի հանդեպ կոշտ դիրքորոշում էր որդեգրել, սակայն հիմա տեսնում ենք, որ Թուրքիան Կովկասում խաղաղություն է ուզում: Եթե Հայաստանի ղեկավարությունը սփյուռքի դրդմամբ Թուրքիայի նկատմամբ ծայրահեղ պահանջներ, օրինակ տարածքային նկրտումներ չներկայացնի, բանակցությունները կարող են հանգեցնել հարաբերությունների կարգավորման ու տնտեսական կապերի ակտիվացման շուրջ համաձայնության: Չենք կարող իմանալ, թե բանակցային սեղանին ինչ հարցեր են դրված և մինչև վերջնական արդյունքի ի հայտ գալը, այս հանգամանքները սովորաբար գաղտնի են պահվում: Կարծում եմ, ժամանակի ընթացքում ավելի հստակ պատկեր կունենանք: Բայց փաստ է, որ Թուրքիան Հայաստանի նկատմամբ շատ դրակամ մոտեցում ունի»:
ԿԱՐԴԱՑԵՔ ՆԱԵՎ Բանագնացները վերահաստատել են՝ վերջնական նպատակը Հայաստանի ու Թուրքիայի միջև լիարժեք կարգավորումն էՆախօրեին Վիեննայում կայացած բանակցությունների երկրորդ փուլից հետո պաշտոնական Երևանն ու Անկարան հայտարարեցին՝ վերջնական նպատակը Հայաստանի ու Թուրքիայի միջև լիարժեք կարգավորումն է, ինչպես կողմերը պայմանավորվել էին Մոսկվայում իրենց առաջին հանդիպման ընթացքում:
Հայ և թուրք բանագնացներ Ռուբեն Ռուբինյանի և Սերդար Քըլըչի հանդիպումից հետո երկու երկրների ԱԳ նախարարությունները նույնաբովանդակ ու հակիրճ հայտարարություն էին տարածել՝ տեղեկացնելով, որ վերահաստատել են գործընթացը առանց նախապայմանների շարունակելու իրենց պատրաստակամությունը:
Քոջաելիի համալսարանի պրոֆեսորի կարծիքով, բանակցությունները առանց նախապայմանների են մեկնարկել, սակայն հայ-թուրքական կարգավորման գործընթացը մեծապես կախված է հայ-ադրբեջանական հաշտեցումից: Անկարան քանիցս հայտարարել է, որ Երևանի ու Բաքվի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը էականորեն կազդի նաև Երևան-Անկարա երկխոսության վրա:
Թուրք քաղաքագետի համոզմամբ, սահմանների բացումը նաև այս հանգամանքից է կախված. - «Մեծ հաշվով, հարաբերությունների կարգավորումն ու սահմանների բացումը կախված է նաև, թե երբ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև Ռուսաստանի միջնորդությամբ կստորագրվի այդ խաղաղության պայմանագիրը: Նոյեմբերի 10-ի համաձայնագրից հետո բանակցային գործընթաց է գնում, սահմանազատման հարցի շուրջ աշխատելու համար հանձնաժողով է ստեղծվել: Կարծում եմ, հայ-թուրքական և հայ-ադրբեջանական բանակցությունները զուգահեռ գործընթացներ են, և երբ Երևանի ու Բաքվի միջև խաղաղության պայմանագիր ստորագրվի, Թուրքիան Հայաստանի հետ կարգավորման ճանապարհին մեծ քայլեր կանի»:
ԿԱՐԴԱՑԵՔ ՆԱԵՎ Անթալիայի ֆորումին մասնակցելու որոշումը կախված է նաև հայ և թուրք բանագնացների հանդիպման արդյունքներից. ՄիրզոյանԱվելի վաղ հայտնի էր դարձել, որ Հայաստանի ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանն և բանակցություններում Հայաստանը ներկայացնող Ռուբեն Ռուբինյանն հրավիրվել են Թուրքիա մասնակցելու մարտին Անթալիայում կայանալիք դիվանագիտական ֆորումին: Երևանը դեռ հստակ պատասխան չի տվել այս միջոցառմանը մասնակցելու վերաբերյալ՝ հայտարարելով, թե նաև Վիեննայի հանդիպման արդյունքներից է կախված իրենց դիրքորոշումը:
Իրֆան Քայա Ուլգերի համոզմամբ, Հայաստանի մասնակցությունը էական նշանակություն կունենա բանակցային գործընթացում: