Ռուսաստանի նախաձեռնությամբ ստեղծվելիք Եվրասիական միությունում վերպետական կառույցները համակարգելու են ոչ միայն տնտեսական ոլորտը, այլև՝ գուցե քաղաքական և ռազմական:
Այս մասին «Ազատությանը» տված հարցազրույցում հայտարարեց Կրեմլին մոտ կանգնած քաղաքագետ Անդրանիկ Միհրանյանը, որը ղեկավարում է ռուսաստանյան պետական ֆինասնավորմամբ գործող Ժողովրդավարության և համագործակցության ինստիտուտի նյույորքյան մասնաճյուղը:
Միևնույն ժամանակ Միհրանյանը ընդգծեց. - «Ի տարբերություն հին Խորհրդային Միության` այս նոր կառույցներում չի լինելու դիկտատը մի կենտրոնի մյուսների նկատմամբ: Այնքան խորը պրոցեսը կլինի, ինչքան որ մասնակից երկրները պատրաստ կլինեն: Այսինքն, իհարկե, ակնկայտ է, որ պետք է լինի ընդհանուր վալյուտա: Բայց տեսնում եք` գրեթե քսան տարի ընդհանուր արժույթ չեն կարողանում մտցնել նույնիսկ Ռուսաստանի ու Բելառուսի մեջ, չնայած 1994 թվականին պայմանավորվեցին, որ մեկ-երկու տարի հետո պետք է լինի ընդհանուր արժույթը»:
Խոսելով Եվրասիական միությունում վերպետական կառույցների կողմից արտաքին քաղաքական ու ռազմական ոլորտների համակարգման մասին՝ մեր զրուցակիցը հայտնեց. - «Իհարկե, այդպիսի ավելի սերտ կառույցների դեպքում կոորդինացման պրոցեսը երևի կլինի ավելի ակտիվ և ավելի խորը: Բայց դա չի նշանակում, որ, ասենք, բոլորովին կոնֆլիկտներն ու հակասությունները դուրս են բերվելու»:
Հարցին` դուք կարծում եք, որ երկրները կկարողանա՞ն ինչ-որ բալանս ստեղծել Ռուսաստանին, թե՞ կարծում եք, որ բալանսի անհրաժեշտությունը չկա, Միհրանյանն արձագանքեց. - «Որևէ մեկը խոսո՞ւմ է բալանսի մասին, ասենք, ՆԱՏՕ-ի մեջ: Ի՞նչ բալանս կարող է լինել Միացյալ Նահանգների դեմ: Միացյալ Նահանգները դոմինանտ ուժն են այնտեղ և նրանք ինչպես որոշում են ընդունում, ունեն լծակներ… Մեծ երկրները, ավելի շատ ռեսուրս ունեցողները, ավելի գործուն արգումենտներ ունեն իրենց պարտնյորների հետ համագործակցության մեջ: Սա բնության օրենքն է»:
Չնայած Միհրանյանը ընդգծեց, որ ոչ ոք Կրեմլում նպատակ ու ցանկություն չունի վերստեղծել Խորհրդային Միությունը, սակայն միաժամանակ հետևյալ ուշագրավ հայտարարությունն արեց․ - «Ես չեմ տեսնում, որ այսօր մեծ տագնապ կա հետսովետական տարածքում, որ այս կամ այն հանրապետությունը կարող է դառնալ Ռուսաստանի անքակտելի մի մասը»:
Առ այսօր չի դադարում քննադատությունը Պուտինի վարչակազմի հասցեին, թե Եվրասիական միության ստեղծման իրական նպատակը ԽՍՀՄ-ի վերականգնումն է:
«Փորձ է արվում վերախորհրդայնացնել տարածաշրջանը։ Սա կկրի կա՛մ Մաքսային միություն, կա՛մ Եվրասիական միություն, կա՛մ որևէ նման մի անուն: Մենք կփորձենք արդյունավետ քայլեր ձեռնարկել, որպեսզի կա՛մ դանդաղեցնենք, կա՛մ կասեցնենք այս գործընթացը», - 2012-ի դեկտեմբերին Դուբլինում հայտարարել է ԱՄՆ-ի նախկին պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնը:
«Ես առաջին ձեռքից եմ ինֆորմացիա ունեցել, թե ինչպիսին է եղել Հայաստանի ու Ռուսաստանի դիրքորոշումը [Մաքսային միությանը Երևանի միանալու] հարցում, որովհետև ընկերական ու գործնական հարաբերությունների մեջ եմ [Ռուսաստանի նախագահի խորհրդական] Սերգեյ Գլազևի ու մյուսների հետ, ովքեր Ռուսաստանի կողմից անմիջականորեն այդ գործ մեջ էին: Հպարտանում եմ նաև, որ երբ լինում եմ Երևանում (նույնիսկ ոչ միայն Երևանում), առիթ եմ ունենում հանդիպել Հայաստանի նախագահի հետ», - ասաց Անդրանիկ Միհրանյանը, ում խնրեցինք ներկայացնել, թե ինչպես է կայացվել 2013-ի սեպտեմբերի 3-ի հայտնի որոշումը:
Հարցին, թե արդյո՞ք Ռուսաստանի կողմից ճնշում այդ հարցում եղել է, քաղաքագետը պատասխանեց. - «Եթե եղել է նույնիսկ ճնշումը, դա սովորական իմաստով չէ: Եղել է այն, ինչը որ ես ինքս եմ տեղյակ: Սա եղել է գործարք: Եթե դուք միանում եք այս կառույցին, դուք ունենալու եք այս, այս, այս հնարավորությունները: Եթե դուք միանում եք այն կառույցին, դուք, իհարկե, գուցե ունենաք այս, այս, այս, բայց կարող եք կորցնել այս… Այսինքն եղել է սթափ հաշվարկ»:
Ի պատասխան հարցին, թե արդյոք Ղարաբաղի հարցն էլ մտնում էր գործարքի մեջ, Միհրանյանն արձագանքեց. - «Ղարաբաղի հարցը Հայաստանի անկախության, պետականության ուժեղացման և անվտանգության հարցն է: Այս հարցերում, իհարկե, Ռուսաստանը խաղում է շատ վճռական դեր: Եվ հասկանալի է, որ եթե Հայաստանը շարժվում է այլ ուղղությամբ, սա կարող է ունենալ իր ազդեցությունը Հայաստանի պետականության և հայության բոլոր կողմերի հետ, այդ թվում և Ղարաբաղի»:
Այս մասին «Ազատությանը» տված հարցազրույցում հայտարարեց Կրեմլին մոտ կանգնած քաղաքագետ Անդրանիկ Միհրանյանը, որը ղեկավարում է ռուսաստանյան պետական ֆինասնավորմամբ գործող Ժողովրդավարության և համագործակցության ինստիտուտի նյույորքյան մասնաճյուղը:
Միևնույն ժամանակ Միհրանյանը ընդգծեց. - «Ի տարբերություն հին Խորհրդային Միության` այս նոր կառույցներում չի լինելու դիկտատը մի կենտրոնի մյուսների նկատմամբ: Այնքան խորը պրոցեսը կլինի, ինչքան որ մասնակից երկրները պատրաստ կլինեն: Այսինքն, իհարկե, ակնկայտ է, որ պետք է լինի ընդհանուր վալյուտա: Բայց տեսնում եք` գրեթե քսան տարի ընդհանուր արժույթ չեն կարողանում մտցնել նույնիսկ Ռուսաստանի ու Բելառուսի մեջ, չնայած 1994 թվականին պայմանավորվեցին, որ մեկ-երկու տարի հետո պետք է լինի ընդհանուր արժույթը»:
Խոսելով Եվրասիական միությունում վերպետական կառույցների կողմից արտաքին քաղաքական ու ռազմական ոլորտների համակարգման մասին՝ մեր զրուցակիցը հայտնեց. - «Իհարկե, այդպիսի ավելի սերտ կառույցների դեպքում կոորդինացման պրոցեսը երևի կլինի ավելի ակտիվ և ավելի խորը: Բայց դա չի նշանակում, որ, ասենք, բոլորովին կոնֆլիկտներն ու հակասությունները դուրս են բերվելու»:
Հարցին` դուք կարծում եք, որ երկրները կկարողանա՞ն ինչ-որ բալանս ստեղծել Ռուսաստանին, թե՞ կարծում եք, որ բալանսի անհրաժեշտությունը չկա, Միհրանյանն արձագանքեց. - «Որևէ մեկը խոսո՞ւմ է բալանսի մասին, ասենք, ՆԱՏՕ-ի մեջ: Ի՞նչ բալանս կարող է լինել Միացյալ Նահանգների դեմ: Միացյալ Նահանգները դոմինանտ ուժն են այնտեղ և նրանք ինչպես որոշում են ընդունում, ունեն լծակներ… Մեծ երկրները, ավելի շատ ռեսուրս ունեցողները, ավելի գործուն արգումենտներ ունեն իրենց պարտնյորների հետ համագործակցության մեջ: Սա բնության օրենքն է»:
Չնայած Միհրանյանը ընդգծեց, որ ոչ ոք Կրեմլում նպատակ ու ցանկություն չունի վերստեղծել Խորհրդային Միությունը, սակայն միաժամանակ հետևյալ ուշագրավ հայտարարությունն արեց․ - «Ես չեմ տեսնում, որ այսօր մեծ տագնապ կա հետսովետական տարածքում, որ այս կամ այն հանրապետությունը կարող է դառնալ Ռուսաստանի անքակտելի մի մասը»:
Առ այսօր չի դադարում քննադատությունը Պուտինի վարչակազմի հասցեին, թե Եվրասիական միության ստեղծման իրական նպատակը ԽՍՀՄ-ի վերականգնումն է:
«Փորձ է արվում վերախորհրդայնացնել տարածաշրջանը։ Սա կկրի կա՛մ Մաքսային միություն, կա՛մ Եվրասիական միություն, կա՛մ որևէ նման մի անուն: Մենք կփորձենք արդյունավետ քայլեր ձեռնարկել, որպեսզի կա՛մ դանդաղեցնենք, կա՛մ կասեցնենք այս գործընթացը», - 2012-ի դեկտեմբերին Դուբլինում հայտարարել է ԱՄՆ-ի նախկին պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնը:
«Ես առաջին ձեռքից եմ ինֆորմացիա ունեցել, թե ինչպիսին է եղել Հայաստանի ու Ռուսաստանի դիրքորոշումը [Մաքսային միությանը Երևանի միանալու] հարցում, որովհետև ընկերական ու գործնական հարաբերությունների մեջ եմ [Ռուսաստանի նախագահի խորհրդական] Սերգեյ Գլազևի ու մյուսների հետ, ովքեր Ռուսաստանի կողմից անմիջականորեն այդ գործ մեջ էին: Հպարտանում եմ նաև, որ երբ լինում եմ Երևանում (նույնիսկ ոչ միայն Երևանում), առիթ եմ ունենում հանդիպել Հայաստանի նախագահի հետ», - ասաց Անդրանիկ Միհրանյանը, ում խնրեցինք ներկայացնել, թե ինչպես է կայացվել 2013-ի սեպտեմբերի 3-ի հայտնի որոշումը:
Հարցին, թե արդյո՞ք Ռուսաստանի կողմից ճնշում այդ հարցում եղել է, քաղաքագետը պատասխանեց. - «Եթե եղել է նույնիսկ ճնշումը, դա սովորական իմաստով չէ: Եղել է այն, ինչը որ ես ինքս եմ տեղյակ: Սա եղել է գործարք: Եթե դուք միանում եք այս կառույցին, դուք ունենալու եք այս, այս, այս հնարավորությունները: Եթե դուք միանում եք այն կառույցին, դուք, իհարկե, գուցե ունենաք այս, այս, այս, բայց կարող եք կորցնել այս… Այսինքն եղել է սթափ հաշվարկ»:
Ի պատասխան հարցին, թե արդյոք Ղարաբաղի հարցն էլ մտնում էր գործարքի մեջ, Միհրանյանն արձագանքեց. - «Ղարաբաղի հարցը Հայաստանի անկախության, պետականության ուժեղացման և անվտանգության հարցն է: Այս հարցերում, իհարկե, Ռուսաստանը խաղում է շատ վճռական դեր: Եվ հասկանալի է, որ եթե Հայաստանը շարժվում է այլ ուղղությամբ, սա կարող է ունենալ իր ազդեցությունը Հայաստանի պետականության և հայության բոլոր կողմերի հետ, այդ թվում և Ղարաբաղի»: