Թուրքիայի վարչապետը պնդում է, թե 1915-ին տեղի ունեցածը պետք է ուսումնասիրի պատմաբաններից, քաղաքագետներից և իրավաբաններից կազմված հանձնաժողովը:
Թուրքական քաղաքական դաշտում քննարկումների հիմնական թեմաներից մեկը շարունակում է մնալ «1915 թվականի իրադարձությունների» զոհերի ժառանգներին ուղղված վարչապետ Ռեջեփ Էրդողանի աղմկահարույց ուղերձը:
Ինքը Թուրքիայի կառավարության ղեկավարը ևս շարունակում է անդրադառնալ այս թեմային` բացատրելով նման հայտարարությամբ հանդես գալու նպատակահարմարությունը:
Էրդողանը թեմային մեկ անգամ ևս անդրադարձավ շաբաթասկզբին ամերիկյան հանրային հեռուստաընկերության լրագրող Չարլի Ռոուզին տված մոտ մեկ ժամանոց բացառիկ հարցազրույցում:
«Սա բավական կարևոր շաբաթ էր` հաշվի առնելով Ձեր այն հայտարարությունը, որ վերաբերում էր Հայաստանին», - նշում էր Ռոուզը՝ հավելելով․ - «Ձեր հայտարարության մեջ, սակայն, Դուք խուսափեցիք Ցեղասպանություն բառից: Թուրքիայի վարչապետի համար անհնարի՞ն է տեղի ունեցած իրադարձությունները որպես ցեղասպանություն բնութագրելը»:
«Դա անհնարին է, քանի որ եթե նման ցեղասպանություն տեղի ունեցած լիներ, արդյո՞ք այս երկրում կշարունակեին հայեր ապրել: Մենք այսօր ունենք թուրքական անձնագիր ունեցող հայեր, կան նաև հայեր, որոնք մեր երկիր են եկել Հայաստանից: Նրանց մի մասը նույնիսկ անձը հաստատող փաստաթղթեր չունի, բայց միևնույն է` մենք նրանց հետ չենք ուղարկում», - ասաց Էրդողանը և շարունակեց․ - «Մեզ համար ցեղասպանությունը մարդկության դեմ կիրառված հանցագործություն է, ուստի մենք երբևիցե նման իրադարձության վրա աչք չէինք փակի: Իմ համոզմամբ՝ սա պատմաբանների պատասխանատվության հարցն է: Մեր արխիվները բաց են, պատմաբանները կարող են գալ և աշխատել այնտեղ: Կան նաև ռազմական արխիվներ: Եթե Հայաստանում արխիվներ կան, կամ երրորդ երկրներում փաստաթղթեր են առկա, նրանք ևս թող բացեն դրանք: Միայն դրանից հետո կարող ենք պատմաբաններից, քաղաքագետներից և իրավաբաններից կազմված հանձնաժողով ստեղծել, որը և կուսումնասիրի ներկայացված փաստաթղթերը, հանդես կգա զեկույցով, և ես կարող եմ ասել, որ մենք պատրաստ ենք հարգել այդ զեկույցում ներկայացված եզրակացությունները»:
«Դուք ասացիք, որ ընդունում եք, որ այդ մարդիկ տառապանքներ են կրել են: Այսպիսով Դուք ներողությո՞ւն էիք խնդրում», - այս հարցին էլ Թուրքիայի վարչապետը արձագանքեց․ - «Այդ մարդիկ մեր նախնիներն են: Այն, ինչ տեղի է ունեցել, կատարվել է մինչև Թուրքական հանրապետության ստեղծումը` Օսմանյան կայսրության ժամանակաշրջանում: Այս ամենը տեղի է ունեցել տեղահանության ընթացքում, և [արխիվային] փաստաթղթերը բավական հետաքրքրական են: Եթե այդ փաստաթղթերը ցույց տան, որ մեր նախնիները ինչ-որ սխալներ են գործել, և եթե դա ի ցույց դրվի պատմաբանների կողմից, ապա մենք ո՛չ ներողություն հայցելուց և ո՛չ էլ հետևանքները փոխհատուցելուց չենք խուսափի»:
Ամերիկյան հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում, սակայն, Էրդողանը մեկ անգամ ևս քննադատության թիրախ դարձրեց հայկական Սփյուռքը՝ ասելով․ - «Հայկական Սփյուռքը փորձում է շահարկել 1915 թվականի իրադարձությունները: Մեզ համար դա անընդունելի է»:
Ինքը Թուրքիայի կառավարության ղեկավարը ևս շարունակում է անդրադառնալ այս թեմային` բացատրելով նման հայտարարությամբ հանդես գալու նպատակահարմարությունը:
Էրդողանը թեմային մեկ անգամ ևս անդրադարձավ շաբաթասկզբին ամերիկյան հանրային հեռուստաընկերության լրագրող Չարլի Ռոուզին տված մոտ մեկ ժամանոց բացառիկ հարցազրույցում:
«Սա բավական կարևոր շաբաթ էր` հաշվի առնելով Ձեր այն հայտարարությունը, որ վերաբերում էր Հայաստանին», - նշում էր Ռոուզը՝ հավելելով․ - «Ձեր հայտարարության մեջ, սակայն, Դուք խուսափեցիք Ցեղասպանություն բառից: Թուրքիայի վարչապետի համար անհնարի՞ն է տեղի ունեցած իրադարձությունները որպես ցեղասպանություն բնութագրելը»:
«Դա անհնարին է, քանի որ եթե նման ցեղասպանություն տեղի ունեցած լիներ, արդյո՞ք այս երկրում կշարունակեին հայեր ապրել: Մենք այսօր ունենք թուրքական անձնագիր ունեցող հայեր, կան նաև հայեր, որոնք մեր երկիր են եկել Հայաստանից: Նրանց մի մասը նույնիսկ անձը հաստատող փաստաթղթեր չունի, բայց միևնույն է` մենք նրանց հետ չենք ուղարկում», - ասաց Էրդողանը և շարունակեց․ - «Մեզ համար ցեղասպանությունը մարդկության դեմ կիրառված հանցագործություն է, ուստի մենք երբևիցե նման իրադարձության վրա աչք չէինք փակի: Իմ համոզմամբ՝ սա պատմաբանների պատասխանատվության հարցն է: Մեր արխիվները բաց են, պատմաբանները կարող են գալ և աշխատել այնտեղ: Կան նաև ռազմական արխիվներ: Եթե Հայաստանում արխիվներ կան, կամ երրորդ երկրներում փաստաթղթեր են առկա, նրանք ևս թող բացեն դրանք: Միայն դրանից հետո կարող ենք պատմաբաններից, քաղաքագետներից և իրավաբաններից կազմված հանձնաժողով ստեղծել, որը և կուսումնասիրի ներկայացված փաստաթղթերը, հանդես կգա զեկույցով, և ես կարող եմ ասել, որ մենք պատրաստ ենք հարգել այդ զեկույցում ներկայացված եզրակացությունները»:
«Դուք ասացիք, որ ընդունում եք, որ այդ մարդիկ տառապանքներ են կրել են: Այսպիսով Դուք ներողությո՞ւն էիք խնդրում», - այս հարցին էլ Թուրքիայի վարչապետը արձագանքեց․ - «Այդ մարդիկ մեր նախնիներն են: Այն, ինչ տեղի է ունեցել, կատարվել է մինչև Թուրքական հանրապետության ստեղծումը` Օսմանյան կայսրության ժամանակաշրջանում: Այս ամենը տեղի է ունեցել տեղահանության ընթացքում, և [արխիվային] փաստաթղթերը բավական հետաքրքրական են: Եթե այդ փաստաթղթերը ցույց տան, որ մեր նախնիները ինչ-որ սխալներ են գործել, և եթե դա ի ցույց դրվի պատմաբանների կողմից, ապա մենք ո՛չ ներողություն հայցելուց և ո՛չ էլ հետևանքները փոխհատուցելուց չենք խուսափի»:
Ամերիկյան հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում, սակայն, Էրդողանը մեկ անգամ ևս քննադատության թիրախ դարձրեց հայկական Սփյուռքը՝ ասելով․ - «Հայկական Սփյուռքը փորձում է շահարկել 1915 թվականի իրադարձությունները: Մեզ համար դա անընդունելի է»: