Արդարադատության նախարար Հրայր Թովմասյանը համաձայն չէ ընդդիմադիր պատգամավորների բարձրաձայնած այն կարծիքին, որ Միասնական քննչական կոմիտեի ստեղծմամբ Հայաստանի նախկին գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանին աշխատանքով ապահովելու հարց է ընդամենը լուծվում։ Այս մարմնի ստեղծման մասին համապատասխան օրինագիծը Ազգային ժողովն առաջին ընթերցմամբ ընդունել է, Աղվան Հովսեփյանը գլխավորում է այդ կառույցի ստեղծման իրավական բազան մշակող աշխատանքային խումբը և երբևէ չի հերքել այն լուրերը, որ նախագահը հենց իրեն էլ մտադիր է նշանակել այս պաշտոնում։
Նիկոլ Փաշինյանն էր խորհրդարանական քննարկումների ժամանակ հայտարարել, որ այստեղ զուտ անձնական խնդիր է լուծվում։ Հրայր Թովմասյանը, պատասխանելով մեր հարցին, ասաց, որ ինքը չի ցանկանում գուշակել, թե ում թեկնածությունը վարչապետը կառաջադրի այս պաշտոնում և նախագահն ում կնշանակի, իսկ նման կառույց ստեղծելու անհրաժեշտություն, ըստ նախարարի՝ կա:
«Եթե չլիներ, արդարադատության նախարարը, այդ նախագիծը չէր ներկայացնի»,- նշեց նա։
Այս կառույցի ստեղծման գաղափարն այն է, որ դա պետք է լինի Գլխավոր դատախազությունից ու գործադիր իշխանությունից անկախ, և եթե ի սկզբանե նախաքննության անաչառության հիմնավորմամբ ծրագրվում էր ոստիկանությունում, պաշտպանության նախարարությունում և պետեկամուտների կոմիտեում այժմ առանձին-առանձին գործող քննչական մարմիններն ընդգրկել Միասնական քննչական կոմիտեի կազմում, ապա շուտով պարզ դարձավ, որ ՊԵԿ-ի քննչական մարմինը չի միավորվի։ Հարցին, թե ի՞նչն է քննչական գործառույթը Պետեկամուտների կոմիտեի նախագահ Գագիկ Խաչատրյանի գլխավորած կառույցի ձեռքում թողնելու պատճառը, արդարադատության նախարարը պատասխանեց, որ փուլ առ փուլ պետք է բոլորին միավորեն:
«Իքս փուլում մենք հրաժարվեցինք միանգամից բոլորին մեկ տանիքի տակ հավաքելուց, և փորձեցինք առաջին քայլն անել։ Պիտի կայանա այս կառույցը, մենք պիտի առաջին փուլում հաղթահարենք Ոստիկանության և Պաշտպանության նախարարության քննչական ծառայությունների համակեցությունը, կունենանք ամուր, կուռ կառույց, և դրանից հետո կանդրադառնանք նաև մյուսների միավորմանը»,- ասաց նախարարը։
Մինչդեռ «Ազատություն» ռադիոկայանի զրուցակից փաստաբաններն ու իրավապաշտպանները խիստ կասկածում էին, որ ՊԵԿ-ից քննչական գործառույթը հեշտ կլինի վերցնել:
«Գերատեսչություններն ունեն իրենց շահերը, և այն գերատեսչությունը, որն ավելի ուժեղ է՝ կարողանում է թելադրել իր պայմանները», - ասաց փաստաբան Հայկ Ալումյանը։
«Այդ «կամաց-կամաց»-ի գաղափարին քսան տարուց ավելի է՝ ես չեմ հավատում։ Ի՞նչ պիտի ասեր Հրայր Թովմասյանը, հո չէ՞ր ասելու՝ մեր ուժը չպատեց Գագիկ Խաչատրյանի վրա... Չէր կարող ասել, դրա համար ասում է՝ կամաց-կամաց»,- ասաց փաստաբան Երվանդ Վարոսյանը,- «Ընդամենը Գագիկ Խաչատրյանի անձնական գործոնն է դեր խաղացել, որպեսզի քննչական ապարատը շարունակի մնալ հարկային ու մաքսային մարմինների ենթակայության տակ։ Ինչը, գիտեք, աբսուրդ է»։
Փաստաբանը հավելեց, որ եթե քննչական միասնական կոմիտեն ստեղծվելու է, և հարկային ու մաքսային մարմինների քննիչները անկախ մարմնի քննիչներ չեն լինելու, ապա այդ կառույցի ստեղծումն արդեն անիմաստ է:
«Եթե պետությունը առանձին քննչական մարմին ստեղծելու քայլ էր անում, պետք է ստեղծեր առանց վերապահումների, որովհետև եթե վերապահումներով ես անում՝ դա արդեն ձևական է։ Զուգահեռաբար լուծվում է նաև, իհարկե, Աղվան Հովսեփյանին աշխատանքի տեղավորելու հարցը։ Կարծում եմ, ի սկզբանե նպատակ կար Աղվան Հովսեփյանին աշխատանքի տեղավորելուն զուգահեռ այդ ամբողջական քննչական մարմինն էլ ստեղծել, որի մասին մենք երկար տարիներ խոսում էինք, բայց արդյունքում միայն Աղվան Հովսեփյանն աշխատանքի կտեղավորվի»,- ասաց Վարոսյանը։
«Աչքը սարքելու փոխարեն ունքն էլ հետն ենք հանում», - կարծիք հայտնեց իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցը, ով ևս զարմացած չէր ՊԵԿ-ի քննչական մարմնին հանգիստ թողնելու՝ իշխանությունների քաղաքականությունից:
«Խնդիրն այն է, որ Գագիկ Խաչատրյանն իշխանության փողի պարկն է ապահովում։ Իրավապահ մարմինները և Պաշտպանության նախարարությունն այդքան անձեռնմխելիություն չունեն իշխանության շահերի տեսակետից, իսկ ինքն անձեռնմխելի է։ Պետական եկամուտների կոմիտեն մեզ դիտարկում է ոչ թե որպես հարկատուներ, այլ՝ հպատակներ, որոնք պետք է իրենց փրկագինը վճարեն»,- նշեց Սաքունցը։
Միասնական քննչական կոմիտեի կազմից դուրս են մնում նաև Հատուկ քննչական ծառայությունն ու Ազգային անվտանգության ծառայությունը։ Բայց եթե այս մարմինների առանձին գործելու անհրաժեշտության հարցը, զրուցակիցներիս պնդմամբ, կարելի է քննարկել, ապա ՊԵԿ-ի պարագայում իշխանությունները որևէ փաստարկ չեն կարողանում բերել։
Միասնական քննչական կոմիտեի ղեկավարը կնշանակվի խորհրդարանի կողմից օրենքի վերջնական ընդունումից հետո՝ տասնօրյա ժամկետում, ապա կառույցը կսկսի գործել։
Նիկոլ Փաշինյանն էր խորհրդարանական քննարկումների ժամանակ հայտարարել, որ այստեղ զուտ անձնական խնդիր է լուծվում։ Հրայր Թովմասյանը, պատասխանելով մեր հարցին, ասաց, որ ինքը չի ցանկանում գուշակել, թե ում թեկնածությունը վարչապետը կառաջադրի այս պաշտոնում և նախագահն ում կնշանակի, իսկ նման կառույց ստեղծելու անհրաժեշտություն, ըստ նախարարի՝ կա:
«Եթե չլիներ, արդարադատության նախարարը, այդ նախագիծը չէր ներկայացնի»,- նշեց նա։
Այս կառույցի ստեղծման գաղափարն այն է, որ դա պետք է լինի Գլխավոր դատախազությունից ու գործադիր իշխանությունից անկախ, և եթե ի սկզբանե նախաքննության անաչառության հիմնավորմամբ ծրագրվում էր ոստիկանությունում, պաշտպանության նախարարությունում և պետեկամուտների կոմիտեում այժմ առանձին-առանձին գործող քննչական մարմիններն ընդգրկել Միասնական քննչական կոմիտեի կազմում, ապա շուտով պարզ դարձավ, որ ՊԵԿ-ի քննչական մարմինը չի միավորվի։ Հարցին, թե ի՞նչն է քննչական գործառույթը Պետեկամուտների կոմիտեի նախագահ Գագիկ Խաչատրյանի գլխավորած կառույցի ձեռքում թողնելու պատճառը, արդարադատության նախարարը պատասխանեց, որ փուլ առ փուլ պետք է բոլորին միավորեն:
«Իքս փուլում մենք հրաժարվեցինք միանգամից բոլորին մեկ տանիքի տակ հավաքելուց, և փորձեցինք առաջին քայլն անել։ Պիտի կայանա այս կառույցը, մենք պիտի առաջին փուլում հաղթահարենք Ոստիկանության և Պաշտպանության նախարարության քննչական ծառայությունների համակեցությունը, կունենանք ամուր, կուռ կառույց, և դրանից հետո կանդրադառնանք նաև մյուսների միավորմանը»,- ասաց նախարարը։
Մինչդեռ «Ազատություն» ռադիոկայանի զրուցակից փաստաբաններն ու իրավապաշտպանները խիստ կասկածում էին, որ ՊԵԿ-ից քննչական գործառույթը հեշտ կլինի վերցնել:
«Գերատեսչություններն ունեն իրենց շահերը, և այն գերատեսչությունը, որն ավելի ուժեղ է՝ կարողանում է թելադրել իր պայմանները», - ասաց փաստաբան Հայկ Ալումյանը։
«Այդ «կամաց-կամաց»-ի գաղափարին քսան տարուց ավելի է՝ ես չեմ հավատում։ Ի՞նչ պիտի ասեր Հրայր Թովմասյանը, հո չէ՞ր ասելու՝ մեր ուժը չպատեց Գագիկ Խաչատրյանի վրա... Չէր կարող ասել, դրա համար ասում է՝ կամաց-կամաց»,- ասաց փաստաբան Երվանդ Վարոսյանը,- «Ընդամենը Գագիկ Խաչատրյանի անձնական գործոնն է դեր խաղացել, որպեսզի քննչական ապարատը շարունակի մնալ հարկային ու մաքսային մարմինների ենթակայության տակ։ Ինչը, գիտեք, աբսուրդ է»։
Փաստաբանը հավելեց, որ եթե քննչական միասնական կոմիտեն ստեղծվելու է, և հարկային ու մաքսային մարմինների քննիչները անկախ մարմնի քննիչներ չեն լինելու, ապա այդ կառույցի ստեղծումն արդեն անիմաստ է:
«Եթե պետությունը առանձին քննչական մարմին ստեղծելու քայլ էր անում, պետք է ստեղծեր առանց վերապահումների, որովհետև եթե վերապահումներով ես անում՝ դա արդեն ձևական է։ Զուգահեռաբար լուծվում է նաև, իհարկե, Աղվան Հովսեփյանին աշխատանքի տեղավորելու հարցը։ Կարծում եմ, ի սկզբանե նպատակ կար Աղվան Հովսեփյանին աշխատանքի տեղավորելուն զուգահեռ այդ ամբողջական քննչական մարմինն էլ ստեղծել, որի մասին մենք երկար տարիներ խոսում էինք, բայց արդյունքում միայն Աղվան Հովսեփյանն աշխատանքի կտեղավորվի»,- ասաց Վարոսյանը։
«Աչքը սարքելու փոխարեն ունքն էլ հետն ենք հանում», - կարծիք հայտնեց իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցը, ով ևս զարմացած չէր ՊԵԿ-ի քննչական մարմնին հանգիստ թողնելու՝ իշխանությունների քաղաքականությունից:
«Խնդիրն այն է, որ Գագիկ Խաչատրյանն իշխանության փողի պարկն է ապահովում։ Իրավապահ մարմինները և Պաշտպանության նախարարությունն այդքան անձեռնմխելիություն չունեն իշխանության շահերի տեսակետից, իսկ ինքն անձեռնմխելի է։ Պետական եկամուտների կոմիտեն մեզ դիտարկում է ոչ թե որպես հարկատուներ, այլ՝ հպատակներ, որոնք պետք է իրենց փրկագինը վճարեն»,- նշեց Սաքունցը։
Միասնական քննչական կոմիտեի կազմից դուրս են մնում նաև Հատուկ քննչական ծառայությունն ու Ազգային անվտանգության ծառայությունը։ Բայց եթե այս մարմինների առանձին գործելու անհրաժեշտության հարցը, զրուցակիցներիս պնդմամբ, կարելի է քննարկել, ապա ՊԵԿ-ի պարագայում իշխանությունները որևէ փաստարկ չեն կարողանում բերել։
Միասնական քննչական կոմիտեի ղեկավարը կնշանակվի խորհրդարանի կողմից օրենքի վերջնական ընդունումից հետո՝ տասնօրյա ժամկետում, ապա կառույցը կսկսի գործել։
