Սահմանադրական դատարանը, քննելով մեկ ու կես տարի առաջ բանակում մահացած ժամկետային զինծառայող Արտակ Նազարյանի մոր դիմումը, որոշեց, որ քրեական օրենսդրության նախաքննությանն առնչվող հոդվածները համապատասխանում են Հայաստանի Սահմանադրությանը: Սահմանադրական դատարանի նախագահ Գագիկ Հարությունյանը հայտարարեց, թե իրենք իրավունք չունեն քննել կոնկրետ գործեր եւ գնահատականներ տալ դատական ակտերի մասին:
Նազարյանի մոր դիմումը վերաբերում էր տուժող կողմին նախաքննության նյութերի հատկացմանը: Համաձայն Քրեական դատավարության օրենսգրքի, նախաքննության նյութերը գաղտնի են համարվում են, եւ տուժող կողմը իրավունք ունի ծանոթանալ դրանց նախաքննության ավարտից հետո: Նախաքննության ընթացքում տուժող կողմին կարող են տրամադրվելմիայն որոշակի արձանագրություններ եւ որոշումներ: Սակայն կոնկրետ գործողությունների անցկացման վերաբերյալ տեղեկությունները, ինչպես նաեւ քննությանն առնչվող նյութերը տուժող կողմին կարող են տրամադրվել քննիչի որոշմամբ, այն էլ դրանք չհրապարակելու պայմանով:
Սահմանադրական դատարանում որպես պատասխանող կողմ էր հանդես գալիս Ազգային ժողովը: Ազգային ժողովի իրավաբանական վարչության իրավական փորձաքննության բաժնի գլխավոր մասնագետ Անի Մխիթարյանն «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասաց, թե այս պարագայում ոչ թե օրենքի խնդիր կա, այլ դրա կիրառման: Մխիթարյանը նշում է, որ քննիչն ինքը կարող է որոշել` տրամադրել նյութեր, թե` ոչ, որն էլ իր հերթին կարող է հանգեցնել քննիչների կամայականությունների:
«Յուրաքանչյուր կոնկրետ գործի շրջանակներում քննիչն ինքն է որոշում` եթե նա թույլ տվեց այս տվյալի հետ ծանոթանալ դատավարության մասնակցին, դա ինչ ազդեցություն կարող է ունենալ», - ասաց Մխիթարյանը:
Լեյտենանտ Արտակ Նազարյանի քույրը` Ծովինար Նազարյանը, սակայն, ասում է, որ Սահմանադրական դատարանը հնարավորություն ուներ վերջ դնելու քննիչների կամայականություններին եւ կանգնելու տուժողների կողքին, բայց այս որոշմամբ իրեն զրկեց այդ հնարավորությունից:
«Ստացվում է, որ նախաքննությունը գաղտնի է տուժող կողմի եւ ընդհանրապես բոլորի համար: Այսինքն տուժող կողմն էլ պետք է նստի, ոչ մի քննչական գործողության չմասնակցի եւ վստահելով սպասի քննիչների կոծկման արարողությանը», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում իր տեսակետը հայտնեց Ծովինար Նազարյանը:
Նազարյանն ասում է, թե նախաքննության նյութերը կարող էին տրամադրել իրենց դրանք չհրապարակելու պայմանով, բայց դիտավորյալ մերժել են իրենց, որպեսզի կոծկեն իրականությունը: Նա վկայակոչում է նախաքննության ընթացքում քննիչների կատարված բազմաթիվ խախտումներ, որոնք կարող էին ուղղվել, եթե իրենց թույլ տրվեր մասնակցել նախաքննությանը:
«[Քննիչը] վերցրել է եղբորս ավտոմատը, փորձնական կրակոցներ արձակել, պահունակը անջատել եւ փամփուշտները հատ առ հատ հաշվել, վերցրել է դեպքի վայրում հայտնաբերած պարկուճը, հասկանո՞ւմ եք, որքան իրեղեն ապացույցների է ձեռք տվել ու ծիծաղելին այն է, որ դատաձգաբանական փորձաքննության արդյունքում պարզվեց, որ ավտոմատի վրա ոչ մի մատնահետք` ոչ քննիչի, ոչ էլ եղբորս մատնահետքերը չկան: Երբ մենք շատ բողոքեցինք, մեկ տարի հետո, նախաքննության նյութերը տրամադրելիս, գործի հատորներում հայտնվեց մի լուսանկար, որտեղ երեւում է ենթադրաբար քննիչի ձեռքերը` պլաստիկ թափանցիկ տոպրակներով բռնած ավտոմատը չոր խոտի ֆոնին», - պատմեց Նազարյանը:
Արտակ Նազարյանի ընտանիքը համաձայն չէ նախաքննությամբ հաստատված այն վարկածի հետ, որ 30-ամյա լեյտենանտն ինքնասպան է եղել եւ պնդում է, որ նրան սպանել են:
Հիշեցնենք, որ սահմանադրական դատարանի որոշումը բողոքարկման ենթակա չէ:
Նազարյանի մոր դիմումը վերաբերում էր տուժող կողմին նախաքննության նյութերի հատկացմանը: Համաձայն Քրեական դատավարության օրենսգրքի, նախաքննության նյութերը գաղտնի են համարվում են, եւ տուժող կողմը իրավունք ունի ծանոթանալ դրանց նախաքննության ավարտից հետո: Նախաքննության ընթացքում տուժող կողմին կարող են տրամադրվելմիայն որոշակի արձանագրություններ եւ որոշումներ: Սակայն կոնկրետ գործողությունների անցկացման վերաբերյալ տեղեկությունները, ինչպես նաեւ քննությանն առնչվող նյութերը տուժող կողմին կարող են տրամադրվել քննիչի որոշմամբ, այն էլ դրանք չհրապարակելու պայմանով:
Սահմանադրական դատարանում որպես պատասխանող կողմ էր հանդես գալիս Ազգային ժողովը: Ազգային ժողովի իրավաբանական վարչության իրավական փորձաքննության բաժնի գլխավոր մասնագետ Անի Մխիթարյանն «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասաց, թե այս պարագայում ոչ թե օրենքի խնդիր կա, այլ դրա կիրառման: Մխիթարյանը նշում է, որ քննիչն ինքը կարող է որոշել` տրամադրել նյութեր, թե` ոչ, որն էլ իր հերթին կարող է հանգեցնել քննիչների կամայականությունների:
«Յուրաքանչյուր կոնկրետ գործի շրջանակներում քննիչն ինքն է որոշում` եթե նա թույլ տվեց այս տվյալի հետ ծանոթանալ դատավարության մասնակցին, դա ինչ ազդեցություն կարող է ունենալ», - ասաց Մխիթարյանը:
Լեյտենանտ Արտակ Նազարյանի քույրը` Ծովինար Նազարյանը, սակայն, ասում է, որ Սահմանադրական դատարանը հնարավորություն ուներ վերջ դնելու քննիչների կամայականություններին եւ կանգնելու տուժողների կողքին, բայց այս որոշմամբ իրեն զրկեց այդ հնարավորությունից:
«Ստացվում է, որ նախաքննությունը գաղտնի է տուժող կողմի եւ ընդհանրապես բոլորի համար: Այսինքն տուժող կողմն էլ պետք է նստի, ոչ մի քննչական գործողության չմասնակցի եւ վստահելով սպասի քննիչների կոծկման արարողությանը», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում իր տեսակետը հայտնեց Ծովինար Նազարյանը:
Նազարյանն ասում է, թե նախաքննության նյութերը կարող էին տրամադրել իրենց դրանք չհրապարակելու պայմանով, բայց դիտավորյալ մերժել են իրենց, որպեսզի կոծկեն իրականությունը: Նա վկայակոչում է նախաքննության ընթացքում քննիչների կատարված բազմաթիվ խախտումներ, որոնք կարող էին ուղղվել, եթե իրենց թույլ տրվեր մասնակցել նախաքննությանը:
«[Քննիչը] վերցրել է եղբորս ավտոմատը, փորձնական կրակոցներ արձակել, պահունակը անջատել եւ փամփուշտները հատ առ հատ հաշվել, վերցրել է դեպքի վայրում հայտնաբերած պարկուճը, հասկանո՞ւմ եք, որքան իրեղեն ապացույցների է ձեռք տվել ու ծիծաղելին այն է, որ դատաձգաբանական փորձաքննության արդյունքում պարզվեց, որ ավտոմատի վրա ոչ մի մատնահետք` ոչ քննիչի, ոչ էլ եղբորս մատնահետքերը չկան: Երբ մենք շատ բողոքեցինք, մեկ տարի հետո, նախաքննության նյութերը տրամադրելիս, գործի հատորներում հայտնվեց մի լուսանկար, որտեղ երեւում է ենթադրաբար քննիչի ձեռքերը` պլաստիկ թափանցիկ տոպրակներով բռնած ավտոմատը չոր խոտի ֆոնին», - պատմեց Նազարյանը:
Արտակ Նազարյանի ընտանիքը համաձայն չէ նախաքննությամբ հաստատված այն վարկածի հետ, որ 30-ամյա լեյտենանտն ինքնասպան է եղել եւ պնդում է, որ նրան սպանել են:
Հիշեցնենք, որ սահմանադրական դատարանի որոշումը բողոքարկման ենթակա չէ:
