Ուշագրավն այն է, որ համաժողովի կազմակերպման նախաձեռնությունը պատկանում է թուրքական կողմին:
«Նախաձեռնողները մեր թուրք գործընկերներն են, որոնք աջակցություն են ստացել Բրիտանական դեսպանատնից Ստամբուլում», - «Ազատություն» ռադիոկայանին ասաց Հայաստանի «Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտ. կազմակերպության ներկայացուցիչ Արտակ Կիրակոսյանը:
Նրա խոսքերով, երկու երկրների միջեւ քաղաքական հարաբերությունները գործնականում բացակայում են, առեւտրային հարաբերություններն անհամեմատ ակտիվ են, իսկ ինչ վերաբերում է հասարակական շփումներին, ապա դրանց մակարդակը` համեմատած քաղաքական եւ առեւտրային հարաբերությունների հետ, միջանկյալ դիրքերում է: Եվ ահա թուրքական մի շարք կազմակերպություններ, որոշել են լրացնել այդ բացը եւ, իբրեւ առաջին քայլ, իրենց հայ գործընկերների հետ Հայաստանում համաժողով են կազմակերպել:
Արտակ Կիրակոսյանի կարծիքով, երկու հասարակությունների մերձեցման համար Թուրքիայի նախագահ Աբդուլա Գյուլի` Հայաստան կատարած այցը կանաչ լույսի դեր կատարեց. - «Որովհետեւ Թուրքիան էլ այդքան ազատ երկիր չէ իր հասարակության համար, եւ այդ կանաչ լույսը շատ կարեւոր էր: Իրենք արդեն, կարծես թե, զգում են, որ դրա քաղաքական պատվերը կա»:
Անկարայում գործող Քաղաքացիական հասարակության զարգացման կենտրոնի ներկայացուցիչ Աքան Աթամանը, ով առաջին անգամ է Հայաստանում, «Ազատություն» ռադիոկայանին հայտնեց, թե անձամբ ինքը լիահույս է, որ «հայկական եւ թուրքական հասարակությունների փոխշփումներն ի վերջո կվերաճեն երկու երկրների միջեւ բնականոն հարաբերությունների»:
Նա, այդուհանդերձ, ընդունում է, որ այդ ճանապարհը հեշտ չի լինելու` հաշվի առնելով երկու ժողովուրդների հարաբերություններում առկա բարդությունները: Դրանցից մեկը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հետ կապված խնդիրն է, որը, ինչպես բնութագրեց Աթամանը, այսօր «թուրք ժողովրդի համար կարեւորագույն հարցերից է»:
«Ու եթե թուրքական հասարակությունը կամ կառավարությունը չեն ճանաչում այդ փաստը, ապա, կարծում եմ` նրանք առնվազն ճանաչում են, որ այստեղ գոյություն ունի խնդիր», - շարունակեց նա` ուշագրավ մի եզրահանգում անելով. - «Հայոց ցեղասպանության հարցն այսօր միայն հայ ժողովրդինը չէ, դա նաեւ թուրքական հարցի մի բաղադրիչն է»:
Համաժողովի մեկ այլ թուրք մասնակից` Գյոքան Քըլընչը «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում նշեց, որ երկու ժողովուրդների միջեւ իրոք կան խնդիրներ. - «Մենք այստեղ ենք նաեւ այդ խնդիրների լուծումը գտնելու նպատակով: Դրա համար հարկ է սեւեռվել ոչ միայն անցյալի վրա, այլեւ առաջ նայել ու քննարկել, թե մենք համատեղ ինչ կարող ենք անել ապագայում»:
Քըլընչը եւս համարում է, որ երկու երկրների հասարակական տարբեր խմբերի միջեւ տեղի ունեցող շփումները օրինակելի կարող են լինել քաղաքական շրջանակների համար. - «Հույս ունեմ, ու կարծում եմ, որ այսօր այստեղ հավաքվածներից յուրաքանչյուրը հուսով է, որ երկու ժողովուրդներին ի վերջո կհաջողվի հաղթահարել եղած դժվարություններն ու բարեկամական կապեր հաստատել միմյանց հետ»:
Հայաստանի երիտասարդ կանանց ասոցիացիայի նախագահ Լիլիթ Ասատրյանը «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասաց, որ «փոխադարձ բարդույթներ եւ ստերեոտիպեր, անշուշտ, կան»` համոզմունք հայտնելով, թե այսօրինակ միջոցառումները նախ եւ առաջ պետք են այդ ստերեոտիպերը վերացնելու համար:
Տիգրան Ավետիսյան