Հայաստանցի քաղաքագետներից ոմանք այսօր «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում շարադրեցին իրենց մեկնաբանությունները Ռուսաստանի կողմից Հարավային Օսիայի եւ Աբխազիայի անկախությունը ճանաչման առնչությամբ, նաեւ` թե ինչ փոփոխությունների կհանգեցնի դա միջազգային հարաբերություններում եւ, մասնավորապես, հարավկովկասյան տարածաշրջանում:
«Ընդհանրապես միջազգային հարաբերություններում նոր իրավիճակ է ստեղծվում», - ասաց Ռազմավարական եւ ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի փորձագետ Մանվել Սարգսյանը: - «Հիմա կոնկրետ դեռ չկա պատկերացում, թե ինչ ռեակցիաներ կլինեն: Իհարկե, չեմ կարծում, որ Ռուսաստանի հետ բացահայտ առճակատման կփորձեն գնալ, բայց, իհարկե, Արեւմուտքում, երեւի, ակտիվ քաղաքականություն կսկսվի այս նոր իրավիճակում»:
Լրատվամիջոցների կովկասյան ինստիտուտի ղեկավար, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանի մեկնաբանությամբ, էական փոփոխություն է կատարվել, ինչի արդյունքում նոր իրավիճակ է ստեղծվել Հարավային Կովկասում: Ամենակարեւորը, քաղաքագետի կարծիքով, այն է, որ տարածաշրջանում նոր սուբյեկտ է հայտնվել` Հարավային Օսիան, որը «բոլորովին նման չէ ո’չ Լեռնային Ղարաբաղին եւ ո’չ էլ Աբխազիային»:
Երկրորդ խնդիրը, ըստ Իսկանդարյանի, այն է, որ թուլացավ «նախկինում արագ տեմպերով զարգացող երկրի համբավ ունեցող Վրաստանը»:
Երրորդն այն է, որ «Ադրբեջանում լուրջ խուճապ էր սկսվել». - «Այնպես որ, մենք այսօր բոլորովին այլ տարածաշրջանի հետ գործ ունենք»:
Հարցին, թե Հայաստանն այս տարածաշրջանում ի՞նչ դերակատարություն կարող է ունենալ, Իսկանդարյանը արձագանքեց. -
«Կապրենք կտեսնենք: Իսկ ստեղծված իրավիճակից պետք է օգտվել
կարողանալ: Անհրաժեշտ է այնպիսի քաղաքականություն իրականացնել, որպեսզի Հայաստանը գտնի իր տեղը նոր իրավիճակում»:
Հայաստանը, ըստ քաղաքագետի, մի կողմից պետք է հարաբերություններ հաստատի Վրաստանի հետ, մյուս կողմից` չկորցնի հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ: Այս պարագայում հայ-թուրքական հարաբերությունների ջերմացումն էլ «առնվազն հնարավոր է»:
Գլոբալիզացիայի եւ տարածաշրջանային համագործակցության վերլուծական կենտրոնի նախագահ Ստեփան Գրիգորյանի գնահատմամբ, Հարավային Օսիայի եւ Աբխազիայի անկախության ճանաչումը Ռուսաստանի կողմից առաջին հերթին կսրի հարաբերությունները Արեւմուտքի եւ Ռուսաստանի միջեւ:
Հարցին, թե ինչպիսին կլինի Վրաստանի վերաբերմունքը Հայաստանի հանդեպ, նկատի ունենալով այն հանգամանքը, որ Հայաստանը Ռուսաստանի ռազմավարական գործընկերն է, Գրիգորյանը պատասխանեց. - «Վրաց-ռուսական պատերազմի ժամանակ Հայաստանը կարողացավ բալանսը պահել, բայց Աբխազիայի եւ Հարավային Օսիայի անկախությունը Ռուսաստանի կողմից ճանաչելուց հետո դժվար է ասել կպահպանվի՞ արդյոք այդ հավասարակշռությունը… Ճանաչել նոր երկրների անկախությունը, դա բխում է մեր շահերից` Ղարաբաղի խնդրից ելնելով, բայց, մյուս կողմից, կա Վրաստան»:
Կարինե Քալանթարյան
«Ընդհանրապես միջազգային հարաբերություններում նոր իրավիճակ է ստեղծվում», - ասաց Ռազմավարական եւ ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի փորձագետ Մանվել Սարգսյանը: - «Հիմա կոնկրետ դեռ չկա պատկերացում, թե ինչ ռեակցիաներ կլինեն: Իհարկե, չեմ կարծում, որ Ռուսաստանի հետ բացահայտ առճակատման կփորձեն գնալ, բայց, իհարկե, Արեւմուտքում, երեւի, ակտիվ քաղաքականություն կսկսվի այս նոր իրավիճակում»:
Լրատվամիջոցների կովկասյան ինստիտուտի ղեկավար, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանի մեկնաբանությամբ, էական փոփոխություն է կատարվել, ինչի արդյունքում նոր իրավիճակ է ստեղծվել Հարավային Կովկասում: Ամենակարեւորը, քաղաքագետի կարծիքով, այն է, որ տարածաշրջանում նոր սուբյեկտ է հայտնվել` Հարավային Օսիան, որը «բոլորովին նման չէ ո’չ Լեռնային Ղարաբաղին եւ ո’չ էլ Աբխազիային»:
Երկրորդ խնդիրը, ըստ Իսկանդարյանի, այն է, որ թուլացավ «նախկինում արագ տեմպերով զարգացող երկրի համբավ ունեցող Վրաստանը»:
Երրորդն այն է, որ «Ադրբեջանում լուրջ խուճապ էր սկսվել». - «Այնպես որ, մենք այսօր բոլորովին այլ տարածաշրջանի հետ գործ ունենք»:
Հարցին, թե Հայաստանն այս տարածաշրջանում ի՞նչ դերակատարություն կարող է ունենալ, Իսկանդարյանը արձագանքեց. -
«Կապրենք կտեսնենք: Իսկ ստեղծված իրավիճակից պետք է օգտվել
կարողանալ: Անհրաժեշտ է այնպիսի քաղաքականություն իրականացնել, որպեսզի Հայաստանը գտնի իր տեղը նոր իրավիճակում»:
Հայաստանը, ըստ քաղաքագետի, մի կողմից պետք է հարաբերություններ հաստատի Վրաստանի հետ, մյուս կողմից` չկորցնի հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ: Այս պարագայում հայ-թուրքական հարաբերությունների ջերմացումն էլ «առնվազն հնարավոր է»:
Գլոբալիզացիայի եւ տարածաշրջանային համագործակցության վերլուծական կենտրոնի նախագահ Ստեփան Գրիգորյանի գնահատմամբ, Հարավային Օսիայի եւ Աբխազիայի անկախության ճանաչումը Ռուսաստանի կողմից առաջին հերթին կսրի հարաբերությունները Արեւմուտքի եւ Ռուսաստանի միջեւ:
Հարցին, թե ինչպիսին կլինի Վրաստանի վերաբերմունքը Հայաստանի հանդեպ, նկատի ունենալով այն հանգամանքը, որ Հայաստանը Ռուսաստանի ռազմավարական գործընկերն է, Գրիգորյանը պատասխանեց. - «Վրաց-ռուսական պատերազմի ժամանակ Հայաստանը կարողացավ բալանսը պահել, բայց Աբխազիայի եւ Հարավային Օսիայի անկախությունը Ռուսաստանի կողմից ճանաչելուց հետո դժվար է ասել կպահպանվի՞ արդյոք այդ հավասարակշռությունը… Ճանաչել նոր երկրների անկախությունը, դա բխում է մեր շահերից` Ղարաբաղի խնդրից ելնելով, բայց, մյուս կողմից, կա Վրաստան»:
Կարինե Քալանթարյան