Մամուլի ազատության հարցերով Եվրոպայում անվտանգության եւ համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) ներկայացուցիչ Միկլոշ Հարաշտին հայաստանյան իր եռօրյա «գնահատող այցի» ավարտին հրավիրած ասուլիսում, հայտարարեց, որ «իրական բազմակարծությունը այս երկրում [Հայաստանում] հետ է մնում հնարավորությունների սահմանից եւ ինչ-որ առումով սահմանափակ է»:
Հարաշտին հուլիսին ԵԱՀԿ մշտական խորհրդին զեկույց է ներկայացնելու Հայաստանում մամուլի ազատության հետ կապված խնդիրների վերաբերյալ:
Հայաստանյան այցի ընթացքում ԵԱՀԿ պաշտոնյան հանդիպումներ է ունեցել երկրի նախագահի, Ազգային ժողովի նախագահի, լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների հետ: Իսկ բուն զեկույցը հիմնված է լինելու ավելի խորը ու երկարաժակետ վերլուծությունների, վիճակագրության եւ ուսումնասիրությունների վրա:
Միկլոշ Հարաշտին այսօր ներկայացրեց ապագա զեկույցի հիմնական դրույթներից մի քանիսը. - «Չնայած, ես կարծում եմ, Հայաստանը զգալի առաջընթաց է արձանագրել այս ոլորտում օրենսդրությունը բարելավելու առումով, իրական բազմակարծությունը այս երկրում հետ է մնում հնարավորութուների սահմանից եւ ինչ-որ առումով սահմանափակ է: Մենք գտանք, որ տպագիր մամուլում բազմակարծությունը կատարյալ է: Բայց, մենք կարծում ենք, որ բազմակարծություն չկա իրականում ավելի ազդեցիկ հեռուստատեսային դաշտում»:
«Երկիրը որոշակի քայլեր ձեռնարկել է հեռարձակվող լրատվամիջոցների դաշտում... Ինստիտուցիոնալ առումով հեռուստատեսային դաշտում կարող է լինել բազմակարծություն, բայց խնդիրն այն է, որ հեռուստատեսությամբ հասարակական երեւույթների գործնականում անկախ ու օբյեկտիվ լուսաբանումը բացակայում է կամ թերի է», - ամփոփեց Հարաշտին:
Որպես առաջխաղացում նշվեց, որ վերջին շրջանում լրագրողների հանդեպ չեն եղել ֆիզիկական բռնությունների, ոտնձգություների, ձերբակալություների դեպքեր:
«Ազատություն» ռադիոկայանի հարցին, թե արդյոք քնարկվե՞լ է «Ա1+»-ի խնդիրը, եւ ինչո՞վ են բացատրում իշխանությունները արդեն մի քանի տարի այս խնդիրը լուծելու եվրոպական կառույցներից հնչող կոչերի անտեսումը, ԵԱՀԿ մամուլի ազատության հարցերով ներկայացուցիչը արձագանքեց, թե իր բոլոր զրուցակիցները իրենք են անդրադարձել խնդրին. - «Նրանք բացատրում էին, ինչը ես, իհարկե, գիտեի, որ հարցն այժմ գտնվում է Ստրասբուրգում՝ Մարդու իրավունքների միջազգային դատարանում: Ես, իհարկե, գիտեմ, որ «Ա1+»-ին 11 կամ 12 անգամ մերժել են լիցենզիա տրամադրել: «Ա1+»-ը կարող է լինել այն օրինակը, որի վրա կարելի է մատնանշել լիցենզավորման գործընթացի հետ կապված խնդիրները այս երկրում: Իհարկե, ես առաջարկել եմ լուծել խնդիրը, քանի որ կա պատրաստ անկախ խմբագրակազմ, որը սպասում է լիցենզավորման»:
Բայց խնդրի երկարաժամկետ լուծումը, որքան կարելի էր հասկանալ, ԵԱՀԿ պաշտոնյան հենց լիցենզավորման գործընթացի մեջ է տեսնում: Այս թեմային, ինչպես նաեւ «Ա1+»-ի խնդրին մանրամասն անդրադարձ կլինի նաեւ հաշվետվության մեջ:
Այն, որ լիցենզավորող հանձնաժողովի անդամներին նշանակում է մեկ անձ, բազմիցս քննադատության է արժանացել ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Արեւմուտքում: Այս առումով Միկլոշ Հարաշտին ընդգծեց սահմանադրական բարեփոխումների արդյունքում սպասվելիք փոփոխությունների կարեւորությունը՝ հավելելով, որ ԵԱՀԿ առաջարկություններից մեկը կլինի հենց լիցենզավորող հանձնաժողովի գործունեության մոնիտորինգի բարելավումը:
Աննա Սաղաբալյան
Հարաշտին հուլիսին ԵԱՀԿ մշտական խորհրդին զեկույց է ներկայացնելու Հայաստանում մամուլի ազատության հետ կապված խնդիրների վերաբերյալ:
Հայաստանյան այցի ընթացքում ԵԱՀԿ պաշտոնյան հանդիպումներ է ունեցել երկրի նախագահի, Ազգային ժողովի նախագահի, լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների հետ: Իսկ բուն զեկույցը հիմնված է լինելու ավելի խորը ու երկարաժակետ վերլուծությունների, վիճակագրության եւ ուսումնասիրությունների վրա:
Միկլոշ Հարաշտին այսօր ներկայացրեց ապագա զեկույցի հիմնական դրույթներից մի քանիսը. - «Չնայած, ես կարծում եմ, Հայաստանը զգալի առաջընթաց է արձանագրել այս ոլորտում օրենսդրությունը բարելավելու առումով, իրական բազմակարծությունը այս երկրում հետ է մնում հնարավորութուների սահմանից եւ ինչ-որ առումով սահմանափակ է: Մենք գտանք, որ տպագիր մամուլում բազմակարծությունը կատարյալ է: Բայց, մենք կարծում ենք, որ բազմակարծություն չկա իրականում ավելի ազդեցիկ հեռուստատեսային դաշտում»:
«Երկիրը որոշակի քայլեր ձեռնարկել է հեռարձակվող լրատվամիջոցների դաշտում... Ինստիտուցիոնալ առումով հեռուստատեսային դաշտում կարող է լինել բազմակարծություն, բայց խնդիրն այն է, որ հեռուստատեսությամբ հասարակական երեւույթների գործնականում անկախ ու օբյեկտիվ լուսաբանումը բացակայում է կամ թերի է», - ամփոփեց Հարաշտին:
Որպես առաջխաղացում նշվեց, որ վերջին շրջանում լրագրողների հանդեպ չեն եղել ֆիզիկական բռնությունների, ոտնձգություների, ձերբակալություների դեպքեր:
«Ազատություն» ռադիոկայանի հարցին, թե արդյոք քնարկվե՞լ է «Ա1+»-ի խնդիրը, եւ ինչո՞վ են բացատրում իշխանությունները արդեն մի քանի տարի այս խնդիրը լուծելու եվրոպական կառույցներից հնչող կոչերի անտեսումը, ԵԱՀԿ մամուլի ազատության հարցերով ներկայացուցիչը արձագանքեց, թե իր բոլոր զրուցակիցները իրենք են անդրադարձել խնդրին. - «Նրանք բացատրում էին, ինչը ես, իհարկե, գիտեի, որ հարցն այժմ գտնվում է Ստրասբուրգում՝ Մարդու իրավունքների միջազգային դատարանում: Ես, իհարկե, գիտեմ, որ «Ա1+»-ին 11 կամ 12 անգամ մերժել են լիցենզիա տրամադրել: «Ա1+»-ը կարող է լինել այն օրինակը, որի վրա կարելի է մատնանշել լիցենզավորման գործընթացի հետ կապված խնդիրները այս երկրում: Իհարկե, ես առաջարկել եմ լուծել խնդիրը, քանի որ կա պատրաստ անկախ խմբագրակազմ, որը սպասում է լիցենզավորման»:
Բայց խնդրի երկարաժամկետ լուծումը, որքան կարելի էր հասկանալ, ԵԱՀԿ պաշտոնյան հենց լիցենզավորման գործընթացի մեջ է տեսնում: Այս թեմային, ինչպես նաեւ «Ա1+»-ի խնդրին մանրամասն անդրադարձ կլինի նաեւ հաշվետվության մեջ:
Այն, որ լիցենզավորող հանձնաժողովի անդամներին նշանակում է մեկ անձ, բազմիցս քննադատության է արժանացել ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Արեւմուտքում: Այս առումով Միկլոշ Հարաշտին ընդգծեց սահմանադրական բարեփոխումների արդյունքում սպասվելիք փոփոխությունների կարեւորությունը՝ հավելելով, որ ԵԱՀԿ առաջարկություններից մեկը կլինի հենց լիցենզավորող հանձնաժողովի գործունեության մոնիտորինգի բարելավումը:
Աննա Սաղաբալյան