Տարածաշրջանային այցով Հայաստանում գտնվող Եվրոպայում անվտանգության եւ համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) Մինսկի խմբի համանախագահները հինգշաբթի օրը հրավիրած ասուլիսում ընդգծեցին, որ ղարաբաղյան կարգավորման բանակցությունների այս փուլը խոստումնալի է, եւ «2006-ին, ավելի քան երբեւէ, մեծ հնարավորություն կա սկզբունքային հարցերում համաձայնություն ձեռք բերելու եւ որոշակի արդյունքների հասնելու համար»:
Ամերիկացի համանախագահ Սթիվեն Մաննի փոխանցմամբ, դեռեւս Լյուբլյանայում երկու երկրների արտգործնախարարներին ներկայացված առաջարկներում շարադրված են եղել սկզբունքային հարցերը: Թե ինչ առաջարկներ կամ քանիսն են եղել՝ համանախագահները չասացին, թեեւ երկու օր առաջ Ադրբեջանի փոխարտգործնախարար Արազ Ազիմովը Բաքվում լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասել էր, թե նոր առաջարկներ չկան՝ «պարզապես պետք է հիմք ընդունվեն պրահայի գործընթացի շրջանակներում մշակված 9 բաղկացուցիչները»:
Այսօր համանախագահները տեղեկացրին, որ երեկ Հայաստանի նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի հետ հանդիպման ընթացքում քննարկվել է հարցերի ավելի լայն շրջանակ, եւ հանդիպումից հետո իրենք «ավելի քան երբեւէ վստահ են, որ պրոցեսը ճիշտ ուղղությամբ է ընթանում»:
Ֆրանսիացի համանախագահ Բերնար Ֆասիեյի խոսքով, խնդիրը կարգավորելու համար «ոսկե հնարավորություն» ունեն կողմերը. այդպիսի շանս տրված էր նաեւ 2001-ին՝ փարիզյան բանակցություններից հետո, բայց այն ժամանակ կողմերը չկարողացան օգտվել ընձեռված հնարավորությունից: Բայց այս անգամ «հուսադրող է այն հանգամանքը, որ ե’ւ Հայաստանը, ե’ւ Ադրբեջանը ձգտում են եւ ցանկություն ունեն համաձայնության գալ»:
«Եվ եթե, այդուամենայնիվ, այս անգամ բաց թողնեն ոսկե հնարավորությունը, ապա երկար ժամանակ կպահանջվի ինչ-որ արդյունքի հասնելու համար», - ավելացրեց ֆրանսիացի համանախագահը՝ շեշտելով, որ «հատկապես խոստումնալի այս փուլում անհրաժեշտ է ամենայն խստությամբ պահպանել հրադադարը»:
Մինչդեռ երեկ համանախագահների հետ հանդիպումից հետո Լեռնային Ղարաբաղի նախագահ Արկադի Ղուկասյանն ընդգծել էր, որ խնդրի կարգավորման համար անհրաժեշտ է, որ Լեռնային Ղարաբաղը անմիջական մասնակցություն ունենա բանակցություններին: Ըստ Արկադի Ղուկասյանի, բանակցությունների ընթացքում, ինչպես նաեւ համանախագահների առաջարկներում մի շարք հարցեր դուրս են մնացել:
«Ադրբեջանի հետ Ղարաբաղը շատ ավելի բազմաթիվ հարցեր ունի, քան Հայաստանը», - ասել էր Լեռնային Ղարաբաղի նախագահը: - «Եթե Ադրբեջանի իրոք պատրաստվում է կարգավորել հարցը, ինչո՞ւ չի խոսում
Ղարաբաղի հետ»:
Հարցին, թե Լեռնային Ղարաբաղը երբվանից անմիջական մասնակցություն կունենա բանակցային գործընթացին, ռուս համանախագահ Յուրի Մերզլյակովը պատասխանեց. - «Ես կարծում եմ եւ համոզված եմ, որ կգա այդ ժամանակը: Իսկ թե կոնկրետ երբ՝ դա ոչ թե համանախագահների, այլ հենց կողմերի որոշումից է կախված»:
Համանախագահների այցը ընդհանուր առմամբ դրական գնահատեց այսօր ասուլիս հրավիրած Վարդան Օսկանյանը:
«Դրական տեղաշարժեր եղել են: Եթե տենդենցը շարունակվի՝ 2006-ի սկզբնական հատվածում հնարավոր է ակնկալել, որ վերջիվերջո ինչ-որ փաստաթուղթ ծնվի», - ասաց Հայաստանի արտգործնախարարը՝ շեշտելով, որ «շատ բան կախված կլինի նախագահների հաջորդ հանդիպումից»:
Ինչ վերաբերվում է բանակցությունների գաղտնիությանը, Վարդան Օսկանյանը ասաց, որ, ի վերջո, հասարակական քննարկման անհրաժեշտութուն լինելու է:
«Ես կարծում եմ, որ հասարակական քննարկման այս հարցը պետք է դրվի: Դեռեւս չենք հասել այդ իրավիճակին: Միգուցե նախագահների հաջորդ հանդիպումից հետո», - ասաց Օսկանյանը: - «Ես կարծում եմ, թե նախագահը ինքը պետք է որոշի, թե այդ բեկումնային պահը եկե՞լ է, թե՞ չէ, բավարար առաջընթաց արձանագրվե՞լ է, որ պրոցեսը անշրջելի է արդեն եւ կարելի է որոշ հարցերի շուրջ հրապարակային քննարկում ունենալ»:
Կարինե Քալանթարյան եւ Աննա Սաղաբալյան
Ամերիկացի համանախագահ Սթիվեն Մաննի փոխանցմամբ, դեռեւս Լյուբլյանայում երկու երկրների արտգործնախարարներին ներկայացված առաջարկներում շարադրված են եղել սկզբունքային հարցերը: Թե ինչ առաջարկներ կամ քանիսն են եղել՝ համանախագահները չասացին, թեեւ երկու օր առաջ Ադրբեջանի փոխարտգործնախարար Արազ Ազիմովը Բաքվում լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասել էր, թե նոր առաջարկներ չկան՝ «պարզապես պետք է հիմք ընդունվեն պրահայի գործընթացի շրջանակներում մշակված 9 բաղկացուցիչները»:
Այսօր համանախագահները տեղեկացրին, որ երեկ Հայաստանի նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի հետ հանդիպման ընթացքում քննարկվել է հարցերի ավելի լայն շրջանակ, եւ հանդիպումից հետո իրենք «ավելի քան երբեւէ վստահ են, որ պրոցեսը ճիշտ ուղղությամբ է ընթանում»:
Ֆրանսիացի համանախագահ Բերնար Ֆասիեյի խոսքով, խնդիրը կարգավորելու համար «ոսկե հնարավորություն» ունեն կողմերը. այդպիսի շանս տրված էր նաեւ 2001-ին՝ փարիզյան բանակցություններից հետո, բայց այն ժամանակ կողմերը չկարողացան օգտվել ընձեռված հնարավորությունից: Բայց այս անգամ «հուսադրող է այն հանգամանքը, որ ե’ւ Հայաստանը, ե’ւ Ադրբեջանը ձգտում են եւ ցանկություն ունեն համաձայնության գալ»:
«Եվ եթե, այդուամենայնիվ, այս անգամ բաց թողնեն ոսկե հնարավորությունը, ապա երկար ժամանակ կպահանջվի ինչ-որ արդյունքի հասնելու համար», - ավելացրեց ֆրանսիացի համանախագահը՝ շեշտելով, որ «հատկապես խոստումնալի այս փուլում անհրաժեշտ է ամենայն խստությամբ պահպանել հրադադարը»:
Մինչդեռ երեկ համանախագահների հետ հանդիպումից հետո Լեռնային Ղարաբաղի նախագահ Արկադի Ղուկասյանն ընդգծել էր, որ խնդրի կարգավորման համար անհրաժեշտ է, որ Լեռնային Ղարաբաղը անմիջական մասնակցություն ունենա բանակցություններին: Ըստ Արկադի Ղուկասյանի, բանակցությունների ընթացքում, ինչպես նաեւ համանախագահների առաջարկներում մի շարք հարցեր դուրս են մնացել:
«Ադրբեջանի հետ Ղարաբաղը շատ ավելի բազմաթիվ հարցեր ունի, քան Հայաստանը», - ասել էր Լեռնային Ղարաբաղի նախագահը: - «Եթե Ադրբեջանի իրոք պատրաստվում է կարգավորել հարցը, ինչո՞ւ չի խոսում
Ղարաբաղի հետ»:
Հարցին, թե Լեռնային Ղարաբաղը երբվանից անմիջական մասնակցություն կունենա բանակցային գործընթացին, ռուս համանախագահ Յուրի Մերզլյակովը պատասխանեց. - «Ես կարծում եմ եւ համոզված եմ, որ կգա այդ ժամանակը: Իսկ թե կոնկրետ երբ՝ դա ոչ թե համանախագահների, այլ հենց կողմերի որոշումից է կախված»:
Համանախագահների այցը ընդհանուր առմամբ դրական գնահատեց այսօր ասուլիս հրավիրած Վարդան Օսկանյանը:
«Դրական տեղաշարժեր եղել են: Եթե տենդենցը շարունակվի՝ 2006-ի սկզբնական հատվածում հնարավոր է ակնկալել, որ վերջիվերջո ինչ-որ փաստաթուղթ ծնվի», - ասաց Հայաստանի արտգործնախարարը՝ շեշտելով, որ «շատ բան կախված կլինի նախագահների հաջորդ հանդիպումից»:
Ինչ վերաբերվում է բանակցությունների գաղտնիությանը, Վարդան Օսկանյանը ասաց, որ, ի վերջո, հասարակական քննարկման անհրաժեշտութուն լինելու է:
«Ես կարծում եմ, որ հասարակական քննարկման այս հարցը պետք է դրվի: Դեռեւս չենք հասել այդ իրավիճակին: Միգուցե նախագահների հաջորդ հանդիպումից հետո», - ասաց Օսկանյանը: - «Ես կարծում եմ, թե նախագահը ինքը պետք է որոշի, թե այդ բեկումնային պահը եկե՞լ է, թե՞ չէ, բավարար առաջընթաց արձանագրվե՞լ է, որ պրոցեսը անշրջելի է արդեն եւ կարելի է որոշ հարցերի շուրջ հրապարակային քննարկում ունենալ»:
Կարինե Քալանթարյան եւ Աննա Սաղաբալյան