Հայաստանի վաճառականների միության՝ այսօր անցկացրած կոնֆերանսում հանրապետության տարբեր քաղաքներից ժամանած փոքր եւ միջին բիզնեսի ներկայացուցիչների հնչեցրած կարծիքներով ու գնահատականներով ուրվագծվեց պաշտոնյաների ներկայացրածից խիստ տարբերվող պատկեր:
Գործարարների խոսքերով, կանխավճարներն այսօր ավելի մեծ համառությամբ են կորզվում, բյուջեն լցնելու՝ հարկահավաքների եռանդը եթե ի վերջո դառնում է տնտեսական աճ, մյուս կողմից՝ սնանկացնում է փոքր բիզնեսը:
«Հարկային տեսուչը կարող է հանկարծակի մտնել եւ ասել, թե՝ բերել եմ ակտը, պետք է ստորագրեք, որ տուգանված եք, կամ՝ որոշակի գումար վճարեք պետբյուջե, որովհետեւ բյուջեում հարցեր կան», - ասաց գյումրեցի գործարար Հովհաննես Վազիգեղցյանը:
Վաճառականների միության նախագահ Ցոլվարդ Գեւորգյանի բողոքը վերաբերում էր վերջերս ընդունված հարկային փաթեթին՝ հատկապես «Պարզեցված հարկի մասին» օրենքում կատարված փոփոխություններին. - «Արտադրողի համար նվազագույն հարկը 3,5 տոկոսից դարձավ 7 տոկոս... առեւտրի ոլորտում աշխատողների համար նվազագույն 2 տոկոսը դարձավ 3,5 տոկոս», - ասաց Վարդանյանը՝ հիշեցնելով, որ Ազգային ժողովում քննարկումների ժամանակ «խոսք գնաց, որ չի բարձրացվելու հարկը»:
«Երկրորդ պրոբլեմը, որ շատ անհանգստացնող է, «Հարկային ծառայության մասին» օրենքի մեջ փոփոխությունների նոր փաթեթն է, - շարունակեց Գեւրոգյանը: - «Օրինակ, երրորդ անձի «դոնոսով», կարող են կալանավորել գործարարին 3 օրով»:
Երրորդ անձ, նրա կարծիքով, միշտ էլ կգտնվի, ուստի յուրաքանչյուր գործարար այդ օրենքի ընդունումից հետո հայտնվում է կասկածյալի կարգավիճակում:
Պաշտոնական տվյալներով, 2002 թվականին փոքր եւ միջին բիզնեսի բնագավառում տնտեսավարողները ավելացել են 4000 սուբյեկտով: Նրանցիցյուրաքանչյուրն ապահովում է 2-4 աշխատատեղ, 2002-ին փոքր եւ միջին բիզնեսի ներդրումը համախառն ներքին արդյունքում ամեաբարձրն է եղել՝ 38 տոկոս: Տնտեսական 12,5 տոկոս աճի 70 տոկոսը ապահովել է փոքր եւ միջին բիզնեսը:
Վաճառականները, սակայն, այսօր այլ պատկեր ներկայացրին:
«Ես գիտեմ բազմաթիվ բիզնեսներ, որոնք իրոք փակվել են՝ սնանկանալու պատճառով», - ասաց, օրինակ, Ցոլվարդ Վարդանյանը՝ շարունակելով, թե որքան շատ է խոսվում կանխավճարների ավանդույթից հրաժարվելու մասին, այնքան ավելի հաճախ են են դիմում այդ միջոցին. - «Եթե առաջ գալիս էին ամիսը գոնե մեկ անգամ, հիմա գալիս են ամիսը երեք անգամ»:
Սպիտակցի գործարար Արթուր Դանիելյանն էլ գտնում է, թե բարձր ատյաններին բողոքելը իմաստ չունի. - «Ինչքան բարձր ատյանից են գալիս, այնքան շատ են գրում, այնքան թիվը մեծանում է»:
Սուրճի փաթեթավորմամբ զբաղվող գործարար Ռաֆայել Շողունցի եկամուտները պակասել են, բայց հարկային տեսուչները նրան ստիպում են վճարել նախկին եկամուտներին համապատասխան հարկեր: «Ասում է՝ հաշվետվությունների մեջ թվեր փոխեք, նոր թվեր ներկայացրեք, որպեսզի ավելի շատ հարկ վճարեք», - «Ազատություն» ռադիոկայանին ասաց նա: - «Այսինքն՝ ինձ ստիպում է, որպեսզի ես ավելի գումար մուծեմ պետբյուջե»:
Օրենքը, ի դեպ, չի արգելում կանխավճարի գանձումը, սակայն դա պետք է կատարվի տնտեսավարող սուբյեկտի կամքով եւ ոչ թե պարտադրանքով:
Շաքե Ավոյան, Երեւան
Գործարարների խոսքերով, կանխավճարներն այսօր ավելի մեծ համառությամբ են կորզվում, բյուջեն լցնելու՝ հարկահավաքների եռանդը եթե ի վերջո դառնում է տնտեսական աճ, մյուս կողմից՝ սնանկացնում է փոքր բիզնեսը:
«Հարկային տեսուչը կարող է հանկարծակի մտնել եւ ասել, թե՝ բերել եմ ակտը, պետք է ստորագրեք, որ տուգանված եք, կամ՝ որոշակի գումար վճարեք պետբյուջե, որովհետեւ բյուջեում հարցեր կան», - ասաց գյումրեցի գործարար Հովհաննես Վազիգեղցյանը:
Վաճառականների միության նախագահ Ցոլվարդ Գեւորգյանի բողոքը վերաբերում էր վերջերս ընդունված հարկային փաթեթին՝ հատկապես «Պարզեցված հարկի մասին» օրենքում կատարված փոփոխություններին. - «Արտադրողի համար նվազագույն հարկը 3,5 տոկոսից դարձավ 7 տոկոս... առեւտրի ոլորտում աշխատողների համար նվազագույն 2 տոկոսը դարձավ 3,5 տոկոս», - ասաց Վարդանյանը՝ հիշեցնելով, որ Ազգային ժողովում քննարկումների ժամանակ «խոսք գնաց, որ չի բարձրացվելու հարկը»:
«Երկրորդ պրոբլեմը, որ շատ անհանգստացնող է, «Հարկային ծառայության մասին» օրենքի մեջ փոփոխությունների նոր փաթեթն է, - շարունակեց Գեւրոգյանը: - «Օրինակ, երրորդ անձի «դոնոսով», կարող են կալանավորել գործարարին 3 օրով»:
Երրորդ անձ, նրա կարծիքով, միշտ էլ կգտնվի, ուստի յուրաքանչյուր գործարար այդ օրենքի ընդունումից հետո հայտնվում է կասկածյալի կարգավիճակում:
Պաշտոնական տվյալներով, 2002 թվականին փոքր եւ միջին բիզնեսի բնագավառում տնտեսավարողները ավելացել են 4000 սուբյեկտով: Նրանցիցյուրաքանչյուրն ապահովում է 2-4 աշխատատեղ, 2002-ին փոքր եւ միջին բիզնեսի ներդրումը համախառն ներքին արդյունքում ամեաբարձրն է եղել՝ 38 տոկոս: Տնտեսական 12,5 տոկոս աճի 70 տոկոսը ապահովել է փոքր եւ միջին բիզնեսը:
Վաճառականները, սակայն, այսօր այլ պատկեր ներկայացրին:
«Ես գիտեմ բազմաթիվ բիզնեսներ, որոնք իրոք փակվել են՝ սնանկանալու պատճառով», - ասաց, օրինակ, Ցոլվարդ Վարդանյանը՝ շարունակելով, թե որքան շատ է խոսվում կանխավճարների ավանդույթից հրաժարվելու մասին, այնքան ավելի հաճախ են են դիմում այդ միջոցին. - «Եթե առաջ գալիս էին ամիսը գոնե մեկ անգամ, հիմա գալիս են ամիսը երեք անգամ»:
Սպիտակցի գործարար Արթուր Դանիելյանն էլ գտնում է, թե բարձր ատյաններին բողոքելը իմաստ չունի. - «Ինչքան բարձր ատյանից են գալիս, այնքան շատ են գրում, այնքան թիվը մեծանում է»:
Սուրճի փաթեթավորմամբ զբաղվող գործարար Ռաֆայել Շողունցի եկամուտները պակասել են, բայց հարկային տեսուչները նրան ստիպում են վճարել նախկին եկամուտներին համապատասխան հարկեր: «Ասում է՝ հաշվետվությունների մեջ թվեր փոխեք, նոր թվեր ներկայացրեք, որպեսզի ավելի շատ հարկ վճարեք», - «Ազատություն» ռադիոկայանին ասաց նա: - «Այսինքն՝ ինձ ստիպում է, որպեսզի ես ավելի գումար մուծեմ պետբյուջե»:
Օրենքը, ի դեպ, չի արգելում կանխավճարի գանձումը, սակայն դա պետք է կատարվի տնտեսավարող սուբյեկտի կամքով եւ ոչ թե պարտադրանքով:
Շաքե Ավոյան, Երեւան