Երեկ Հայաստանի նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը Ղարաբաղին «դե ֆակտո եւ դե յուրե անկախության» տալու կոչ է արել այն բանից հետո, երբ Եվրամիության հավանությանն է արժանացել իր տեսակետն, ըստ որի Հայաստանն ու Ադրբեջանը կարող են վերականգնել երբեմնի տնտեսական կապերը մինչեւ հակամարտության կարգավորումը: Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ռոմանո Պրոդին, Բրյուսելում Քոչարյանի հետ ունեցած զրույցից հետո ասել է, որ կովկասյան երկու հակամարտող կողմերի միջեւ հարաբերությունների նորմալացումը պիտի սկսվի տնտեսական համագործակցությունից:
Ռոտերտ Քոչարյան եւ Եվրամիության արտաքին հարաբերությունների գլխավոր հանձնակատար՝ Քրիս Փաթեն:
Որպես քաղաքական համագործակցությանը նախորդող տնտեսական համագործակցության օրինակ, Պրոդին բերել է Եվրամիությունը: «Եվրոպական ոճին միշտ բնորոշ է եղել քաղաքական ակտիվ համագործակցության առաջին փուլում դիմել տնտեսական համագործակցությունը», - ասել է նա թղթակիցներին: - «Իմ կարծիքով, բարդ իրավիճակներում ավելի դյուրին է սկսել պարզ տնտեսական համագործակցությունից, ուստի կոչ եմ անում եւ հուսով եմ, որ այդպես էլ կարվի»:
Եվրամիությունն աշխատել է խթանել տնտեսական համագործակցությունն ու ինտեգրացումը անհանգիստ ու փոփոխական Հարավային Կովկասում՝ մի շարք հեռահար նպատակներ ունեցող տրանսպորտային ծրագրերի միջոցով, որոնք, ի թիվս այնի, պիտի նպաստեին նաեւ տարածաշրջանի եւ Եվրոպայի միջեւ առեւտրի զարգացմանը: Ադրբեջանը կտրականապես դեմ է մինչեւ ղարաբաղյան հակամարտության լուծումը գտնելը Հայաստանի հետ հարաբերությունները նորմալացնելուն: Բաքվում մտածում են, թե տնտեսական համագործակցությունը կմեղմի հայերի սոցիալական ու տնտեսական դժվարությունները եւ ետ կպահի խոշոր զիջումներ անելուց:
Երեւանում, ի հակադրություն, այն տեսակետին են, որ փոխադարձ վստահության այնպիսի միջոցները, ինչպես հայ ադրբեջանական սահմանի բացումը առեւտրի եւ տրանզիտ բեռնափոխադրումների համար, կնպաստեն խաղաղության փոխընդունելի բանաձեւ գտնելուն: Ընթացիկ շաբաթվա սկզբին՝ Բրյուսել մեկնելու նախօրեին Քոչարյանը մեկ անգամ եւս հաստատել էր այս դիրքորոշումը:
Չորեքշաբթի օրը Հայաստանի ղեկավարը Բրյուսելում ասել է, որ ապագա խաղաղ պայմանագրում Ադրբեջանի ու Ղարաբաղի հարաբերությունները պիտի կառուցվեն հավասարության սկզբունքով: Դա, ըստ Հայաստանի նախագահի, կնշանակի Ղարաբաղին տալ դե ֆակտո եւ դե յուրե անկախություն:
«Այո, դե յուրե: Այժմ մենք քննարկում ենք հիմնահարցի լուծման ուղիները, եւ կա երեք կարեւոր դրույթ, որոնց հիման վրա կարելի է գտնել հարց լուծումը: Հավասար իրավունքներ՝ երկու կողմերի համար, կնշանակի Լեռնային Ղարաբաղի դե ֆակտո եւ դե յուրե անկախություն»:
Պրոդին եւ Քոչարյանը քննարկել են նաեւ Եվրամիություն - Հայատան առեւտրական հարաբերություններն ու Եվրամիության կողմից Հայաստանին տրամադրվող օժանդակության ծրագրերը: Եվրամիության գործադիր ղեկավարն իր գոհունակությունն է հայտնել այն առիթով, որ, ի հեճուկս բազմաթիվ դժվարությունների, Հայաստանը շարունակում է հակված մնալ Մեծամորի ատոմակայանը փակելուն:
Ահթո Լոբջակաս՝ Բրյուսել, Էմիլ Դանիելյան՝ Երեւան
Ռոտերտ Քոչարյան եւ Եվրամիության արտաքին հարաբերությունների գլխավոր հանձնակատար՝ Քրիս Փաթեն:
Որպես քաղաքական համագործակցությանը նախորդող տնտեսական համագործակցության օրինակ, Պրոդին բերել է Եվրամիությունը: «Եվրոպական ոճին միշտ բնորոշ է եղել քաղաքական ակտիվ համագործակցության առաջին փուլում դիմել տնտեսական համագործակցությունը», - ասել է նա թղթակիցներին: - «Իմ կարծիքով, բարդ իրավիճակներում ավելի դյուրին է սկսել պարզ տնտեսական համագործակցությունից, ուստի կոչ եմ անում եւ հուսով եմ, որ այդպես էլ կարվի»:
Եվրամիությունն աշխատել է խթանել տնտեսական համագործակցությունն ու ինտեգրացումը անհանգիստ ու փոփոխական Հարավային Կովկասում՝ մի շարք հեռահար նպատակներ ունեցող տրանսպորտային ծրագրերի միջոցով, որոնք, ի թիվս այնի, պիտի նպաստեին նաեւ տարածաշրջանի եւ Եվրոպայի միջեւ առեւտրի զարգացմանը: Ադրբեջանը կտրականապես դեմ է մինչեւ ղարաբաղյան հակամարտության լուծումը գտնելը Հայաստանի հետ հարաբերությունները նորմալացնելուն: Բաքվում մտածում են, թե տնտեսական համագործակցությունը կմեղմի հայերի սոցիալական ու տնտեսական դժվարությունները եւ ետ կպահի խոշոր զիջումներ անելուց:
Երեւանում, ի հակադրություն, այն տեսակետին են, որ փոխադարձ վստահության այնպիսի միջոցները, ինչպես հայ ադրբեջանական սահմանի բացումը առեւտրի եւ տրանզիտ բեռնափոխադրումների համար, կնպաստեն խաղաղության փոխընդունելի բանաձեւ գտնելուն: Ընթացիկ շաբաթվա սկզբին՝ Բրյուսել մեկնելու նախօրեին Քոչարյանը մեկ անգամ եւս հաստատել էր այս դիրքորոշումը:
Չորեքշաբթի օրը Հայաստանի ղեկավարը Բրյուսելում ասել է, որ ապագա խաղաղ պայմանագրում Ադրբեջանի ու Ղարաբաղի հարաբերությունները պիտի կառուցվեն հավասարության սկզբունքով: Դա, ըստ Հայաստանի նախագահի, կնշանակի Ղարաբաղին տալ դե ֆակտո եւ դե յուրե անկախություն:
«Այո, դե յուրե: Այժմ մենք քննարկում ենք հիմնահարցի լուծման ուղիները, եւ կա երեք կարեւոր դրույթ, որոնց հիման վրա կարելի է գտնել հարց լուծումը: Հավասար իրավունքներ՝ երկու կողմերի համար, կնշանակի Լեռնային Ղարաբաղի դե ֆակտո եւ դե յուրե անկախություն»:
Պրոդին եւ Քոչարյանը քննարկել են նաեւ Եվրամիություն - Հայատան առեւտրական հարաբերություններն ու Եվրամիության կողմից Հայաստանին տրամադրվող օժանդակության ծրագրերը: Եվրամիության գործադիր ղեկավարն իր գոհունակությունն է հայտնել այն առիթով, որ, ի հեճուկս բազմաթիվ դժվարությունների, Հայաստանը շարունակում է հակված մնալ Մեծամորի ատոմակայանը փակելուն:
Ահթո Լոբջակաս՝ Բրյուսել, Էմիլ Դանիելյան՝ Երեւան